Kala Karnataka

ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಯ ಈ ಪ್ರವರ್ತಕ ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆಂದು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? Did You Know This Pioneer of Modern Indian Art Illustrated Our Constitution?

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್; ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಯ ಕುಖ್ಯಾತ ಪ್ರವರ್ತಕನಿಗೆ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ, ಸುಂದರಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ 3, 1882 ರಂದು ಜನಿಸಿದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ "ಸಂದರ್ಭೋಚಿತ ಆಧುನಿಕತಾವಾದ" ದ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದವರೆಗಿನ ಕಲೆಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಯೋಗದ ಅವಧಿಯು ಗತಕಾಲದ ವಿರಾಮವನ್ನು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ರೂಪಗಳಿಗಾಗಿ ಏಕಕಾಲೀನ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು). ಇಂದಿಗೂ ಸಹ, ಮಂಡಳಿಯಾದ್ಯಂತ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಆಧುನಿಕ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, 1976 ರಲ್ಲಿ, ಆರ್ಕಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ASI), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (GoI) ತನ್ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು "ಒಂಬತ್ತು ಕಲಾವಿದರ" ನಡುವೆ ಘೋಷಿಸಿತು, ಅವರ ಕೆಲಸವು "ಪ್ರಾಚೀನವಲ್ಲ", ಇನ್ನು ಮುಂದೆ "ಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದು" ಅವರ ಕಲಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕಲಾ ಸಂಪತ್ತಾಗಿರಿ. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್; ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ (1954) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ; ಭಾರತ ರತ್ನ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಸೇರಿದಂತೆ ಗೋಐ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಲಾಂಛನಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿ ಕೇಳಿದರು.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್:( Nandalal Bose: Early Life)

ಬಿಹಾರದ ಮುಂಗೇರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಬಂಗಾಳಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅವರ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ, ಅವರು ಒದ್ದೆಯಾದ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನ ಅಚ್ಚು ಮತ್ತು ದುರ್ಗಾಪೂಜಾ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಯುವ ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದ ಬೋಸ್ ಅವರು ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಶಿಷ್ಯ, ಬೋಸ್ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಶಾಂತಿನಿಕೇತನದಲ್ಲಿ ಕಲಾಭವನದ (ಕಲಾ ಕಾಲೇಜು) ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದರು.

Courtesy – DAG..

ಅವರ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೆಂದರೆ ಬೆನೋಡೆ ಬಿಹಾರಿ ಮುಖರ್ಜಿ, ರಾಮ್ಕಿಂಕರ್ ಬೈಜ್, ಬೆಯೋಹರ್ ರಾಮಮನೋಹರ್ ಸಿನ್ಹಾ, ಕೆ.ಜಿ. ಸುಬ್ರಮಣ್ಯನ್, ಎ ರಾಮಚಂದ್ರನ್, ಹೆನ್ರಿ ಧರ್ಮಸೇನಾ, ಎಲ್.ಟಿ.ಪಿ. ಮಂಜುಶ್ರೀ, ಪ್ರತಿಮಾ ಠಾಕೂರ್, ರಮಾನಂದ ಬಂಡೋಪಾಧ್ಯಾಯ, ಸೋವನ್ ಸೋಮ್ ಮತ್ತು ಜಹರ್ ದಾಸ್ಗುಪ್ತ. ಕಲಾವಿದ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರು ಆನಂದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ, ಸಿಸ್ಟರ್ ನಿವೇದಿತಾ ಮತ್ತು ಇಬಿ ಹ್ಯಾವೆಲ್ ಅವರಿಂದ ಆರಂಭಿಕ ತಾತ್ವಿಕ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು (ಅಂದಿನ) ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಜಪಾನಿನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರಿಂದ ಅವರ ಪ್ರಭಾವವು ಒಬ್ಬರ ಕಲಾತ್ಮಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮೌಲ್ಯೀಕರಿಸುವ ಮಹತ್ವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

Courtesy – Wikipedia..

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್ ಸ್ಟೈಲ್(Nandalal Bose Artist Style)

ಬೆಂಗಾಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ 20 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗಳಿಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು. ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರನ್ನು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಲಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಿದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು - ರಜಪೂತ ಮತ್ತು ಮೊಘಲ್ ಕಲೆಯ ಭವ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಆಳವಾಗಿ ನೋಡಿದರು. ಅವರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಬೋಸ್ ಸಿನೋ-ಜಪಾನೀಸ್ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ತಂತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.

Courtesy – Akar Prakar..

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಬೋಸ್ ಅವರ 'ಭಾರತೀಯ ಶೈಲಿಯ' ಚಿತ್ರಕಲೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಗಳು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಯ ಜೀವನದ ದೃಶ್ಯಗಳ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಅವರು ಅಜಂತದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಆಳವಾಗಿ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರೆಸ್ ದಿ ಪ್ರಿಂಟ್ನಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ 2018 ರ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, “ಬೋಸ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲಿನೋಕಟ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪಿತಾಮಹರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಬರೆದ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಪ್ರೈಮರ್, ಇಂದಿಗೂ ತನ್ನ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲದ ‘ಸಹಜ್ ಪಥ್’ ನ ಮರೆಯಲಾಗದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಈ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದರು. ಈ ಕೃತಿಗಳು ಆಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಘನ, ಏಕವರ್ಣದ ತುಂಡು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ಬಿಳಿ ಗೆರೆಗಳು, ವಿವರಗಳು, ಅವುಗಳನ್ನು ನೆಲೆಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತವೆ.

Courtesy – National Heral

Courtesy – Tallenge Store

Courtesy – Rama Toshi Arya’s Blog

ಉಪ್ಪಿನ ಮೇಲಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಬಂಧನದ 1930 ರ ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು, ಕಲಾವಿದ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರು ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಂದಿಗೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಕಪ್ಪು-ಬಿಳುಪು ಲಿನೋಕಟ್ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಇದು ಅಹಿಂಸಾ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರತಿಮಾರೂಪದ ಚಿತ್ರವಾಯಿತು. 1938 ರ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಹರಿಪುರ ಅಧಿವೇಶನಕ್ಕಾಗಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಅವರು ಏಳು ಪೋಸ್ಟರ್ಗಳ ಸೆಟ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಮಾಡಿದರು.

Courtesy – DAG..

1956 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯಾದ ಲಲಿತ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಫೆಲೋ ಆಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಎರಡನೇ ಕಲಾವಿದರಾದರು. ವಿಶ್ವಭಾರತಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಅವರಿಗೆ ‘ದೇಶಿಕೋತ್ತಮ’ ಎಂಬ ಬಿರುದು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ. ಬೋಸ್ ಏಪ್ರಿಲ್ 16, 1966 ರಂದು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಇಂದು, ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ಮಾಡರ್ನ್ ಆರ್ಟ್ ತನ್ನ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಅವರ 7,000 ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

Image Courtesy – Get Bengal

Courtesy : https://abirpothi.com/did-you-know-this-pioneer-of-modern-indian-art-illustrated-our-constitution/

Apr 05, 2021 at 9:48 am

" ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್; ರಾಝಾ ಅವರ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರಕದ ಅದ್ಭುತ ಇತಿಹಾಸ " Gol Gumbaz; Splendid History of a Monument In Raza’s Painting

ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ 1627 ಮತ್ತು 1656 ರ ನಡುವೆ ಬಿಜಾಪುರವನ್ನು ಆಳಿದ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ ಅವರ ಸಮಾಧಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ ಒಂದು ಭವ್ಯವಾದ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಡೆಕ್ಕನ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ; ಇದು ದೈತ್ಯ ಗುಮ್ಮಟಗಳ ನಡುವೆ ಎಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಸ್ತಂಭಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗೋರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಏಕ-ಕೋಣೆಯ ರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬಿಜಾಪುರವು ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ನಂತಹ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಭೂಮಿಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಆದಿಲ್ ಶಾ, ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅರುಸ್ ಬೀಬಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಮೊಮ್ಮಗನ ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು 1626 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 1656 ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು.

ಕಾಲಾನುಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಇಂಡೋ-ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ ಅನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಮತ್ತು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ನ ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುವ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಅಂಕುಡೊಂಕಾದ ಮೆಟ್ಟಿಲು, ಇದನ್ನು 'ಪಿಸುಗುಟ್ಟುವ ಗ್ಯಾಲರಿ' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಗುಮ್ಮಟದಾದ್ಯಂತ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮಸುಕಾದ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ; ಒಳಗೆ ತಳ್ಳಿದ ಶಬ್ದವು 7 ಬಾರಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಶೇಷತೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಹಲವು ಪದರಗಳೊಂದಿಗೆ ರಂಜನೀಯವಾಗಿದೆ; ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ರೂಪವಾಗಿ, ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ನಲ್ಲಿ ರಾಜಾ ಅವರ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಸ್ ಹೆಚ್ ರಾಝಾ ಅವರು ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು 1943 ರಲ್ಲಿ ಈ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಗೋಲ್ ಗುಮ್ಮದ್. ಈ ಜಲವರ್ಣ ವರ್ಣಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಭಾವಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಝಾ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ದೃಷ್ಟಿಗೋಚರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ; ಅವರು ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಕಲಾ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೊದಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದರು. ರಾಝಾ ಅವರ ದೃಶ್ಯ ಭಾಷೆಯ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯು ಈ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೌಂದರ್ಯ, ಜನರು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜಾಗವನ್ನು ಅಮೂರ್ತ ಮೈಕಟ್ಟುಗೆ ತರುತ್ತದೆ. ವಿಶಾಲ ಕೋನದ ನೋಟದಲ್ಲಿ, ರಾಝಾ ಈ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಜನರು ಸಮಾಧಿಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾರೆ.

ಗೋಲ್ ಗುಮ್ಮದ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಬಗ್ಗೆ ರಾಝಾ ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಗೋಲ್ ಗುಂಬಜ್ ಏಕೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೌಂದರ್ಯದ ಮೇಲೆ ರಾಝಾ ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ನಾವು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸಬಹುದು? ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ರಾಝಾ ಜಲವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಟರ್ ಆದರು ಮತ್ತು ಅವರು 17 ನೇ ಶತಮಾನದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಭವವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾವುದನ್ನೂ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ; ಈ ಭೂದೃಶ್ಯದ ಅಮೂರ್ತ ಮೈಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಜನರು ಕುಳಿತು ನೋಡುವ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಣೆಯ ವಿಷಯವನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ಭೂದೃಶ್ಯದ ಸೌಂದರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಮನ್ವಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಭೂದೃಶ್ಯವು ಜನರ ಸೆಳವುಗೆ ತೇಲುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಹೂವುಗಳ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಹರಡಿದೆ. ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಬಣ್ಣಗಳ ಕಾವ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆಯೇ? ಒಂದೇ ನಿಲುವು ಮತ್ತು ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿತೆ ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಅರ್ಥವೇನು? ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಕಲೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ; ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾವ್ಯವಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭೂದೃಶ್ಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ಜನರು, ಅವರ ವಸ್ತುಗಳು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಮರಗಳು, ಹೂವುಗಳು ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಬಣ್ಣಗಳೊಂದಿಗಿನ ಕಾವ್ಯದ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯು ರಾಝಾ ಅವರ ಗೋಲ್ ಗುಮ್ಮದ್ನ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಅಂಶವಾಗಿದೆ; ಜಲವರ್ಣ ಮಾಧ್ಯಮವು ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸೌಂದರ್ಯದ ಈ ಅಂಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಾಝಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 'ಸೌಂಡ್ಲೆಸ್ ಕವನಗಳ' ಕಲಾವಿದ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಗೋಲ್ ಗುಮ್ಮದ್ ವರ್ಣಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇದು ಇತರ ರೂಪಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುವ ರೂಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ; ನೀರು ಆ ರೂಪಗಳ ನಡುವೆ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಕಿರಿದಾದ ಮಾರ್ಗಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಮರಸ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ಬಣ್ಣಗಳು ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತಾಗ ಕಲಾವಿದರು ಹಾದಿಗಳನ್ನು ತರಬಹುದು ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಆ ಮಾರ್ಗಗಳು ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಮಾರ್ಗವಲ್ಲ ಆದರೆ ದೃಶ್ಯ ಅನುಭವದ ಅಮೂರ್ತತೆ.

--ಕ್ರಿಸ್ಪಿನ್ ಜೋಸೆಫ್ ಪಿಎಕ್ಸ್,

ಕವಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತ, ಕ್ರಿಸ್ಪಿನ್ ಜೋಸೆಫ್ ಪಿಎಕ್ಸ್, ಹೈದರಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ MFA ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು.

COURTESY: https://abirpothi.com/gol-gumbaz-splendid-history-of-a-monument-in-razas-painting/

Apr 05, 2021 at 9:48 am

" ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ " On the birth anniversary of great artiste Nandalal Bose

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ - On the birth anniversary of great artiste Nandalal Bose

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದರು. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರಿಗೆ ಸಪ್ತ ವರ್ಣಗಳೂ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ಬೆಳಗು – ಸಂಜೆ, ನದಿ – ಬೆಟ್ಟ, ಪಕ್ಷಿ – ಪ್ರಾಣಿ ಅವರನ್ನು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ದೊಡ್ಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ಸಹೃದಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ಅವರಿಗೆ ಜೀವನದ ಸಪ್ತ ಸ್ವರಗಳೂ ಪ್ರಿಯವಾದವು. ಇತರರ ಸುಖ ದುಃಖಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲುಗೊಳ್ಳುವ ಮಾನವೀಯ ದೃಷ್ಟಿ ಅವರಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರ ತಾತ ಮುತ್ತಾತ ಬಣಿಪುರ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಅದು ಕಲ್ಕತ್ತದಿಂದ ಹತ್ತು ಮೈಲಿ ದೂರದಿಂದ ಹೂಗ್ಲಿ ನದಿಯ ಪಶ್ಚಿಮ ದಂಡೆಯ ಮೇಲಿದೆ. ಅವರ ಮುತ್ತಾತ ಕೃಷ್ಣ ಮೋಹನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನೆ ಐಶ್ವರ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿತ್ತು. ಆಮೇಲೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಕಟಾಕ್ಷ ತಪ್ಪಿತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಅವರ ತಂದೆ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ದರ್ಭಾಂಗ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಿಹಾರದ ಮಾಂಘೀರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಖರಗಪುರದಲ್ಲಿ 1883ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 3ರಂದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ದೊಡ್ಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದರು. ಅವರ ತಾಯಿ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮಣಿದೇವಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಎಂಟನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಅಗಲಿದರೂ, ಮಗನ ಮೇಲೆ ಆಕೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಗಾಢವಾಗಿತ್ತು.

ಖರಗಪುರ ಪುಟ್ಟಹಳ್ಳಿ. ಅದರ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಎಳೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿತ್ತು. ಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ಎರಡು ಸೀಳೂ ಮಾಡುವ ಮಣಿ ನದಿ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗ ಬಿಟ್ಟು ಸುತ್ತಲೂ ನೀಲಿಮಯವಾದ ಬೆಟ್ಟದ ಸಾಲು. ಸುತ್ತಲೂ ಋತುವಿನಿಂದ ಋತುವಿಗೆ ಹೊಸ ಉಡುಗೆ ಧರಿಸುವ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆಗಳು, ನದಿ, ಸರೋವರ, ಬೆಟ್ಟ, ಕಾಡು, ಪಕ್ಷಿ, ಪ್ರಾಣಿ, ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಅಂತಃಕರಣ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಕಲೆಗೆ ಒಲಿಯಿತು. ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ಬೋಸರ ಕುಟುಂಬ ದೊಡ್ಡದು. ಅದು ನೂರು ಜನರ ಅವಿಭಕ್ತ ಕುಟುಂಬ. ಅವರಲ್ಲಿ ಬೋಸರ ಸ್ವಂತ ಕುಟುಂಬದವರೇ ಇಪ್ಪತ್ತು ಮಂದಿ. ತಾಯಿ ಕ್ಷೇತ್ರಮಣಿದೇವಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥಳು. ದೇವರ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಶ್ರದ್ಧೆ, ಕುಶಲ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಲವು. ಮಗ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ತಾಯಿಯ ಕಸೂತಿ ಕೆಲಸವನ್ನು, ಆಕೆ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದನ್ನು ಸಕ್ಕರೆ ಅಚ್ಚು ಹಾಕುವುದನ್ನು ರಂಗವಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸುವುದನ್ನು ಬೆರಗುಗಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳೆದುರಲ್ಲೇ ಸೌಂದರ್ಯ ಆಕಾರ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಕಂಡು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಪುಳಕಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ತಾಯಿಯಿಂದ ಬಂಗಾಳಿಯ ಜೊತೆಗೆ ರೇಖಾ ವಿನ್ಯಾಸವೂ ಮಾತೃಭಾಷೆಯಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಲಭಿಸಿತು.

ತಂದೆ ಪೂರ್ಣ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ತುಂಬ ಶಿಸ್ತಿನ ಮನುಷ್ಯ. ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಿನ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅವರು ತಪ್ಪದೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ದಿನಚರಿ ಸಾಕ್ಷಿ. ತಾಯಿ ಕ್ಷೇತ್ರಮಣಿ ಅವರದು ಮುಗ್ಧ ಸ್ವಭಾವ. ಸುಸಂಸ್ಕೃತವಾದ ನಡವಳಿಕೆ. ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಅಂತಃಕರಣ ತೋರುವ ಚೇತನ.ಓದು ಬರಹಕ್ಕಿಂತ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಒಲವು ಸೌಂದರ್ಯದ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚು ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ಹಾದು ಬತ್ತದ ಬಯಲು, ಆಕಾಶ, ಬೆಟ್ಟ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಅರಸುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಂದರೆ ತುಂಬ ಪ್ರೀತಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಾಕುವುದರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ. ಕಲೆಗೆ ಒಲಿದ ಬಾಲಕ, ಮಣ್ಣು ಕಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದನ್ನು ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ನೋಡಿದರೂ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ತೃಪ್ತಿ ಇಲ್ಲ. ಬೊಂಬೆ ತಯಾರಿಸುವವರೊಡನೆ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸಿ, ಸ್ವತಃ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿ, ಸೌಂದರ್ಯ ಆಕಾರ ಪಡೆದಾಗ ಮೈನವಿರೇಳುವ ಅನುಭವ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.ಒಬ್ಬ ಹುಚ್ಚ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಬರೆಯಲು ಕಾಸು ಕೊಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಒಮ್ಮೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಮೂರು ಕಾಸು ಕೊಟ್ಟು ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಹೇಳಿದರು. ಎರಡು ರೇಖೆ ಎಳೆದು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ. ಯಾಕೆ? ’ಮೂರು ಕಾಸಿಗೆ ಇಷ್ಟೇ’ ಎಂದ ಆ ಹುಚ್ಚ ಮೂರು ಮೂರು ಕಾಸುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಚಿತ್ರ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ಚಿತ್ರ ಮುಗಿದಾಗ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಆದ ಆನಂದ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಆ ಹುಚ್ಚ ಬರೆದ ಚಿತ್ರ ಹುಡುಗ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಚಿತ್ರ. ಅವನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಬಣ್ಣ ಇಲ್ಲಣ ಮತ್ತು ನೀರು. ಚಿಂದಿ ಬಟ್ಟೆ ತುಂಡು ಅವನ ಕುಂಚ. ಮುಂದೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಶಾಂತಿ ನಿಕೇತನದಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಭವನದ ’ನಟಿರ್ ಪೂಜಾ’ ಫ್ರೆಸ್ಕೋ ಚಿತ್ರಮಾಲೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡರು (ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಒಂದು ವಿಧಾನ ಫ್ರೆಸ್ಕೋ). ಖರಗಪುರ ಹಳ್ಳಿಯಾದರೂ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಹತ್ತಿರ ಎಂದರೆ ಹನ್ನೆರಡು ಮೈಲಿ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ಬರಿಯಾರ್ ಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ. ಖರಗಪುರ ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣ ಬರುವ ಹೋಗುವ ಜನ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲವರು ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು ಕೆಲವರು. ಮನುಷ್ಯರೇ ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಗಾಡಿಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಅಲ್ಲದೆ ಸರಕಾರಿ ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು, ಕಾರ್ಮಿಕರು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಜನಜೀವನದ ಈ ದೃಶ್ಯಗಳು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದವು.

ಬಣ್ಣದ ಚಿತ್ರಗಳೆಂದರೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ತುಂಬ ಇಷ್ಟ. ಅಂಥ ಚಿತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಹಳೆ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮಾಡುವುದು ಅವರ ಚಿತ್ರ ಕಲೆಯ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ಟಿಪ್ಪಣಿಯ ಬದಲು ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ವರ್ಡ್ಸ್ವರ್ತ್ ಕವಿಯ ಪಾಠ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕವನದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಿದರಂತೆ. ಹಿತೋಪದೇಶದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಿದ್ದುಂಟು. ತರಗತಿಯ ಪಾಠ ಪ್ರವಚನಗಳು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ನೀರಸವೆನ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಇಂಥ ವಿಷಯ ಪ್ರಿಯ ಅಥವಾ ಅಪ್ರಿಯ ಎಂಬುದಕ್ಕಿಂತ, ಅಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನ ಕಣ್ಣನ್ನು ಸೆಳೆಯುವಂಥದು ಏನಾದರೂ ಇತ್ತೇ ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯ. ಗಣಿತ ಅವರಿಗೆ ಬೇಸರ ತರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ ಮುಂದೆ ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಗಣಿತದ ಪಾಠವನ್ನು ಒಮ್ಮೆಯೂ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿರಲು ಕಾರಣ ಗಣಿತದ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಗೌರಿಶಂಕರ ಡೇ. ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಉಡುಗೆ, ಮಾತು, ನಡವಳಿಕೆ, ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ಒಪ್ಪ. ತಲೆಗೂದಲು ಬೆಳ್ಳಗಾಗಿತ್ತು. ಕತ್ತನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಕೋಟು, ಮಂಡಿಯಿಂದ ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಅಂಗುಲ ಕೆಳಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಶುಭ್ರವಾದ ಬಿಳಿ ಪಂಚೆ. ಘನತೆ ಗಾಂರ್ಭೀಯದ ಮೂರ್ತಿ. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಗಣಿತದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಆಕರ್ಷಣೆ ಗುರುವಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಮಾತೃಭಾಷೆ ಬಂಗಾಳಿ, ಆದರೆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದುದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಎಳೆ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಕಲಿತ ಕಾರಣ, ಅದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ತುಂಬ ಸಂತೋಷ, ದುಃಖ ಆದಾಗ ಅದು ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಬಂಗಾಳಿಯಲ್ಲಲ್ಲ, ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ. ಹಳೆ ಮಿತ್ರರೊಡನೆ ಸಂಭಾಷಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ. ಆಮೇಲೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದುದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ. ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಭೇದಭಾವನೆಗಳು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾರವು. ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ, ಉಚ್ಛ -ನೀಚ, ಇಂಥ ಎಣಿಕೆಗಳು ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಯದು.

ತಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಕಲ್ಕತ್ತೆಗೆ ಹೊರಟರು. ಆಗ ಅವರ ವಯಸ್ಸು ಹದಿನೈದು. ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕೊಲಿಜಿಯೇಟ್ ಸ್ಕೂಲ್ನಲ್ಲಿ ’ಎಂಟ್ರೆನ್ಸ್’ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ ಎಫ್.ಎ. ಪರೀಕ್ಷೆ ಓದಲು ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಕಾಲೇಜ್ ಸೇರಿದರು. ಅವರ ಮನಸ್ಸೆಲ್ಲ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ಕಾಲ, ಶ್ರಮ, ಎಲ್ಲವೂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನೂ, ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ವ್ಯಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಫೀ ಕಟ್ಟಬೇಕಾದ ಹಣವನ್ನೂ ಕಲೆಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದುಂಟು. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ ಹಾತಿಭಾಗ್ನ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತುಂಬ ಮುದ್ದಿನಿಂದ ಸಾಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಎಫ್.ಎ. ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗದೆ ಮೆಟ್ರೊ ಪಾಲಿಟನ್ ಕಾಲೇಜ್ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಜಯ ಲಭಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಜಯ ಅಪಜಯ ಅವರಿಗೆ ಕಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಕಲ್ಕತ್ತ ನಗರದ ಸದ್ದು ಗದ್ದಲದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ನಡು ನಡುವೆ ಬಣಿಪುರಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಣಿಪುರವೂ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಅವರ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು. ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸೆಣಬಿನ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಿಯವೆನಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಕೃತಿ ಚಿತ್ರದ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಕೆಡಿಸಿತ್ತು. ಅವರ ಅಂತಃಕರಣವನ್ನು ಕಲಕಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶ ಕೂಲಿಗಾರರ ಶೋಷಣೆ. ಕೂಲಿಯವರು ವಾಸ ಮಾಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರ ಬದುಕಿನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ ಮರುಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೈಗಾರಿಕಾ ಶೋಷಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ವಿದೇಶಿ ರಾಜಕೀಯ, ಜಾತೀಯತೆಯ ಹಾವಳಿ ಬೇರೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಒಲವು ಬಂಗಾಳದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರರ ಕಡೆ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ತಿರುಗಿತು. ಗೆಳೆಯ, ಸಂಬಂಧಿ ಹಾಗೂ ಅರವಿಂದರ ಅನುಯಾಯಿಯಾದ ದೇವವ್ರತ ಬೋಸ್ ಆಗಿಂದಾಗ್ಗೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಕಂಡು ಅವರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರು. ಅವರ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ, ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಮದುವೆಯಾಯಿತು. ಸುಧೀರಾ ದೇವಿ ಪ್ರಕಾಶ ಚಂದ್ರಪಾಲ್ ಅವರ ಮಗಳು ಚೆಲುವೆ. ಪಾಲ್ ಶ್ರೀಮಂತರು. ಬೋಸ್ ಅವರ ಮನೆ ಮಣಿ ನದಿಯ ಈಚೆ. ಪಾಲ್ ಅವರ ಮನೆ ಆಚೆ. ಮದುವೆಯಾದ ಮೇಲೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾವ ಶ್ರದ್ಧೆ ವಹಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಅಳಿಯ ಡಾಕ್ಟರ್ ಆಗಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರ ಇಚ್ಛೆ ಬೋಸರಿಗೆ ಅದು ಹಿಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕಡೆಗೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜ್ ಸೇರಿದರು. ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ಸೋತ ಮನಸ್ಸು ಬೇರೆ ವಿಷಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ತಿರುಗಲಿಲ್ಲ. ಚಿತ್ರಗಳು ಬಣ್ಣ ಕಾಗದ ಈ ವರ್ತುಲದಲ್ಲಿ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿ ಸಿಲುಕಿತ್ತು.ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಅವಿರತವಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಅತುಲ ಮಿತ್ರನಿಂದ ಹಲವು ಬಗೆಗಳ ಚಿತ್ರರಚನೆಯನ್ನು ಕಲಿತರು. ಸುಪ್ರಸಿದ್ದ ಐರೋಪ್ಯ ಕಲಾವಿದರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮಾಡಿದರು. ಹಾಗೆ ಪ್ರತಿ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ರಾಫೆಲ್ರ ಮೆಡೋನ, ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಂದಲಾಲ ಬೋಸರಿಗೆ ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹ. ಆಗ ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಬರೆದ ’ಮಹಾಶ್ವೇತೆ’ ಈ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರಕಲಾ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ದಾರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಬೆಳಕನ್ನು ತೋರಿದ್ದು ಆಗ ತಾನೆ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ರಚಿಸಿದ ’ಬುದ್ಧ ಮತ್ತು ಸುಜಾತ', 'ವಜ್ರ ಮುಕುಟ’. ಆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಆನಂದವಾದುದಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲ, ಗುರುವಿನ ದರ್ಶನವೂ ಆಯಿತು. ದೊಡ್ಡ ಶಿಷ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಪಡೆದ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಆಧುನಿಕ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಪುನರುತ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಪಡೆದವರು. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರನ್ನು ಪಡೆದಂತೆ, ನಂದಲಾಲ್ ಬೊಸರು ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ದಯಾಳು ಎಂದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಕೇಳಿದ್ದರು. ಗುರುವಿನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ತನ್ನನ್ನು ಶಿಷ್ಯನನ್ನಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಎಂದು ಕೇಳಬೇಕು. ನೇರವಾಗಿ ಒಬ್ಬನೇ ಹೋಗಲು ಸಂಕೋಚ. ಸಹಪಾಠಿ ಸತ್ಯೇನ್ ಎಂಬಾತ ಜೊತೆಗೆ ಬರಲು ಒಪ್ಪಿದ. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರಲ್ಲಿ ಸತ್ಯೇನ್ ಬಿನ್ನವಿಸಿಕೊಂಡ ’ತಾವು ಇವನನ್ನು ಖಂಡಿತ ಶಿಷ್ಯನನ್ನಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.’ ಅವರು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ದೃಷ್ಟಿಸಿ ನೋಡಿದರು. ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ದಾಟಿದ ತರುಣ. ತೆಳುವಾಗಿ, ಗುಂಗುರು ಗುಂಗುರು ಕೂದಲುಳ್ಳ ಮುದ್ದಾದ ಮುಖ. ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹೊಳಪು. ಮನಸ್ಸು ಒಮ್ಮೆಲೇ ಒಪ್ಪಿದರೂ, ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ತುಂಟತನಕ್ಕಾಗಿ, ’ಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಚಕ್ಕರೆ ಹೊಡೆದು ಬಂದಿದ್ದೀಯೋ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದರು. ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕಾಗದ ಪತ್ರಗಳ ಕಟ್ಟನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ನಡುಗುತ್ತಲೇ ಉತ್ತರ ಕೊಟ್ಟರು.: ’ದಯವಿಟ್ಟು ಕ್ಷಮಿಸಿ, ನಾನು ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ,’ ’ಎಲ್ಲಿ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ತೋರಿಸು’ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಕಾಗದ ಪತ್ರಗಳ ಕಟ್ಟನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಅವು ಕಾಗದಪತ್ರಗಳ ಬದಲು ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರಲ್ಲದೆ ಹ್ಯಾವೆಲ್, ಲಾಲಾ ಈಶ್ವರಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದರು. ಕೆಲವು ಐರೋಪ್ಯ ಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿಗಳು. ಸ್ವತಂತ್ರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ’ಮಹಾಶ್ವೇತೆ’ ಹ್ಯಾವೆಲ್ಲರ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿತು. ಗಣೇಶ, ಲಾಲಾ ಈಶ್ವರಿ ಪ್ರಸಾದರನ್ನು ಮುಗ್ಧಗೊಳಿಸಿತು. ಈತನ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ, ಆಗಲೇ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ’ ಎಂದರು. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ತಮ್ಮ ಭಾವಿ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಕಂಡು ಸಂತೋಷಗೊಂಡರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಅರಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಾರ್ಗ ಅವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರರಿಗೆ ಇದ್ದುದು ಒಂದೇ ಯೋಚನೆ. ತಾವು ಆರಿಸಿದ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಹಿರಿಯರು ಒಪ್ಪುವರೇ? ಮಾವನವರಾದ ಪ್ರಕಾಶಚಂದ್ರ ಪಾಲ್ ಸ್ವತಃ ಬಂದು ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರನ್ನು ಕಂಡರು. ಅವರಿಗೆ ಇದ್ದ ಯೋಚನೆ, ಹೆಂಡತಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಾಕಲು ಇದರಿಂದ ವರಮಾನ ಬರುವುದೇ? ’ನೀವು ಚಿಂತಿಸಬೇಡಿ, ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಪೂರ್ಣ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನನಗಿರಲಿ’ ಎಂದು ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಆಶ್ವಾಸನೆ ನೀಡಿದರು.

ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಒಂದು ಮಾತನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಗುರುವಿನಿಂದ ಶಿಷ್ಯ ಕಲಾವಿದನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಶಿಷ್ಯ ಕಲಾವಿದನಾಗಿ ಸ್ವತಃ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಗಾಳಿ, ಬೆಳಕು, ನೀರು ಕೊಟ್ಟು ಸಸಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಂತೆ ಗುರು ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಆರೈಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಅಷ್ಟೆ. ಇಂಥ ಗುರುವಿನ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಬೆಳೆದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಅಭ್ಯಾಸ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದರು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಹರಿನಯನ ಬಾಬು ಹಾಗೂ ಲಾಲಾ ಈಶ್ವರಿ ಪ್ರಸಾದರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದರು. ಆಮೇಲೆ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರೇ ಸ್ವತಃ ಶಿಷ್ಯನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ವಹಿಸಿದರು. ಆಗ ಅವರಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದುದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಮಾತ್ರ. ಆನಂತರ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾದವರಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರೂ ಒಬ್ಬರು.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಐದು ವರ್ಷ ಕಾಲ ಶಿಷ್ಯ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ತಿಂಗಳಿಗೆ ಹನ್ನೆರಡು ರೂಪಾಯಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೇತನ ದೊರೆಯುತ್ತಿತ್ತು.ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಪಾಠ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಕ್ರಮ ತುಂಬ ಸರಳ, ಅಪ್ಯಾಯಮಾನ. ಅವರು ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಶಿಷ್ಯರು ಒಂದೇ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ’ತರಗತಿ’ಯ ನೀರಸ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶವಿರಲಿಲ್ಲ. ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸ, ಪುರಾಣ ಪುಣ್ಯ ಕಥೆಗಳು, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತಗಳಿಗೆ ಬೋಧನ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವಿತ್ತು. ಬುದ್ಧನ ಕಥೆಗಳು ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರಿಗೆ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಬಾಣದಿಂದ ಗಾಯಗೊಂಡ ಹಂಸವನ್ನು ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಸಂತೈಸುತ್ತಿರುವುದು, ದಶರಥನ ದುಃಖ, ಕಾಳಿ, ಸತ್ಯಭಾಮ, ಕೃಷ್ಣ ಶಿವನ ತಾಂಡವ ನೃತ್ಯ, ಭೀಷ್ಮ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, ಗಾಂಧಾರಿ, ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ, ಸಂಜಯ ಇವು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಮೂಡಿದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು. ’ಬೇತಾಳ ಪಂಚವಿಂಶತಿ’ಯಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದ ಚಿತ್ರಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಅವರ ’ಸತಿ’ ಎಂಬ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದ ಕೃತಿ.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಸೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ ಅವರಿಂದ ವಿಶೇಷ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ದೊರೆಯಿತು. ಜಗದೀಶಚಂದ್ರ ಬೋಸರೊಡನೆ ಬಂದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಸಂದರ್ಭ ಒದಗಿತು. ಮೆಚ್ಚುಗೆಯ ಜೊತೆಗೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಸೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ ಅವರ ಸ್ನೇಹವೂ ದೊರೆಯಿತು. ಈ ಬಾಂಧವ್ಯ ಗಾಢವಾಗಿ ಆತ್ಮೀಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಕುಂಚದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬಿಡಿಸುವಂತೆ ಲೇಖನಿಯಲ್ಲೂ ಬಿಡಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಮೇಲೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ ಸೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ ಅವರು ನಿಧನರಾದಾಗ ಅವರು ಆಡಿದ ಈ ಮಾತುಗಳು ಬಣ್ಣಗಳೊಡನೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧೆ ನಡೆಸುವಂತಿವೆ. ’ಆಕೆಯ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ವ ಕರುಣೆಯ ಭಾವವಿತ್ತು. ಶುಭ್ರತೆ ಹಾಗೂ ಸದೃಢತೆಯ ಕಾಂತಿ ಇತ್ತು. ಯಾರೇ ಆಗಲಿ, ಒಮ್ಮೆ ನೋಡಿದರೆ ಬದುಕಿರುವವರೆಗೆ ಮರೆಯಲಾಗದಂತಹ ಮುಖ. ಆಕೆ ನನಗೆ ನೀಡಿದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದ ಬಗ್ಗೆ ಎಷ್ಟು ಹೇಳಿದರೂ ಸ್ವಲ್ಪವೇ. ಆಕೆಯ ಅಗಲಿಕೆ ನನ್ನ ಪಾಲಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ದೇವತೆಯ ಅಗಲಿಕೆ. ನನಗೆ ರಾಮಕೃಷ್ಣ, ವಿವೇಕಾನಂದ, ವಿಚಾರ ಪರಿಚಯವಾದದ್ದು ಆಕೆಯ ಮೂಲಕ’.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಪುನರುದಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪಾಲುಗಾರರೂ ಹೌದು. ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಚಿತ್ರ ಕಲೆಯ ಬೆಳೆವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣರಾದ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರ ತಂಡದಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಜೊತೆಗೆ ಅಶಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಹಾಲ್ದಾರ್, ಸುರೇಂದ್ರನಾಥ್ ಗಂಗೂಲಿ, ಸಮರೇಂದ್ರನಾಥ್ ಗುಪ್ತ, ಕ್ಷಿತೀಂದ್ರನಾಥ್ ಮಜುಂದಾರ್, ಸುರೇಂದ್ರನಾಥ್ ಕಾರ್, ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪ, ಹಕೀಂ ಮಹಮ್ಮದ್ ಖಾನ್, ಶೈಲೇಂದ್ರನಾಥ್ ಡೇ, ದುರ್ಗಾಸಿಂಹ ಇದ್ದರು. ಇವರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ್. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಪ್ರತಿಭೆ. ಸ್ವಂತ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಗಗನೇಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ್, ಆನಂದಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿ, ಓ.ಸಿ. ಗಂಗೂಲಿ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರು, ಕಲಾವಿಮರ್ಶಕರು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ದೃಷ್ಟಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಅಗತ್ಯವೆಂದು ”ಇಂಡಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಓರಿಯಂಟಲ್ ಆರ್ಟ್’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಇವರು ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದರು. ಅದರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಥಮ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಕೃತಿಗೆ 500 ರೂಪಾಯಿಯ ಬಹುಮಾನ ದೊರೆಯಿತು. ಈ ಬಹುಮಾನವನ್ನು ದೇಶ ಪರ್ಯಟನಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದರು. ಕಲಾವಿದ ಪ್ರಿಯನಾಥ್ ಸಿನ್ಹಾ (ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಸ್ನೇಹಿತ) ಅವರ ಜೊತೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಗಯಾ, ಬನಾರಸ್, ಆಗ್ರ, ದೆಹಲಿ, ಮಥುರ, ಬೃಂದಾವನಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸ ಹೋದರು. ಆಮೇಲೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರವಾಸ ಕೈಗೊಂಡು ಗಂಗೂಲಿಯವರ ಜೊತೆ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬಂದರು. ಅವರ ಪಾಲಿಗೆ ಇದು ಜೀವನ ಹಾಗೂ ಕಲೆಯ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಯಾತ್ರೆಯ ಅನುಭವವನ್ನು ತಮ್ಮ ದಿನಚರಿ ಹಾಗೂ ಸ್ಕೆಚ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿಟ್ಟರು.

ಗವರ್ನಮೆಂಟ್ ಆರ್ಟ್ ಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲೇ ಉಪಾಧ್ಯಾಯರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಂದ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಒಂದು ’ಕ್ಯಾಟಲಾಗ್’ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಶೈಲಿಗಳ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೆ, ಶಿಲೆ ಹಾಗೂ ಲೋಹದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ದಂತದ ಕೆತ್ತನೆ ಕೃತಿಗಳು, ಭಾರತದ ನಾನಾ ಕಡೆಗಳಿಂದ ಶೇಖರಿಸಿದ ಬೊಂಬೆಗಳು, ಬಟ್ಟೆಗಳು, ನೇಪಾಳ, ಟಿಬೆಟ್ಟುಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಇದ್ದವು. ಕೆಲವು ಹಳೆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಪ್ರತಿ ಮಾಡಿದರು.

ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರ ಕಲಾಶಾಲೆ ಕೇವಲ ಕಲಾಶಾಲೆಯಾಗಿರದೆ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳ ಅಭ್ಯಾಸದ ಜೊತೆಗೆ ವಾಚನ, ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಕಲೆ, ಸೌಂದರ್ಯಗಳ ಆಸ್ವಾದನೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತಾರಗೊಳಿಸುವುದು, ಆಳಗೊಳಿಸುವುದು, ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಒಂದು ಘಟನೆ 1907ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಹ್ಯಾವೆಲ್, ಸರ್ ಜಾನ್, ಉಡ್ ರಾಫ್, ಸೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ, ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ್, ಗಗನೇಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ್ ಮೊದಲಾದವರ ಪ್ರಯತ್ನದ ಫಲವಾಗಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಓರಿಯಂಟಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಡನೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಬಹುಮುಖವಾಗಿದ್ದವು. ಜನರಲ್ಲಿ ಕಲಾಭಿರುಚಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನೇರ್ಪಡಿಸುವುದು, ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ನೆರವಾಗುವುದು, ಇವು ಕೆಲವು ಉದ್ದೇಶಗಳು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಕಲಾಜೀವನ ಬಹುಮುಖವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಇದು ಸಣ್ಣದು, ಇದು ದೊಡ್ಡದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಅವರ ಬಳಿ ಸುಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಇಂದ್ರಲೋಕದ ಅಶ್ವವೂ ಒಂದೇ, ಭೂಲೋಕದ ಆಡೂ ಒಂದೇ. ಗಾಂಧೀಜಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಆಡಿನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸ್ ಬರೆದುದನ್ನು ಕಂಡು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಒಂದು ಕವನವನ್ನೇ ಬರೆದರು. ಅದರಲ್ಲಿ ’ಎಲೆ ಕುರುಬ, ಇದು ನೀನು ಕಾಯುವ ಆಡಲ್ಲೋ, ಇದೊಂದು ನೂತನ ಸೃಷ್ಟಿ’ ಎಂದರು. ಜನರಿಗಾಗಿ ಕಲೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ದೃಷ್ಟಿ. ಒಮ್ಮೆ ಬಣಿಪುರಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರೂ ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ನೂರಾರು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಒಂದು ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕಾಣೆಯಂತೆ ಹಂಚಿದರು. ಈ ಹುಚ್ಚನ್ನು ಕೇಳಿದ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಬಣಿಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದು, ಮಾರಾಟಕ್ಕಿದ ಚಿತ್ರಗಳ ರಾಶಿಯನ್ನೇ ಕೊಂಡು ಕೊಂಡರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರಿಗೆ ತುಂಬ ಪ್ರೀತಿ. ’ನಂದ, ನೀನು ಯಾವಾಗ ಬರುತ್ತೀಯ?’ ಎಂದು ಪೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಾಂತಿನಿಕೇತನದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ವಹಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರಿಗೆ ಆದ ಸಂತೋಷ ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಆ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ವಾಗತ ಗೀತೆಯನ್ನು ಬರೆದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಗೌರವಿಸಿದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ’ಮಾಸ್ತರ್ ಮಾಶಯ್’ ಆಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿ ಗೌರವಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರವರ ರುಚಿಗಳಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬರೆಯಲು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ನಿರ್ಮಲ ಜೀವನ, ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆ, ಮೃದುವಾದ ಭಾಷೆ, ತಿಳಿ ಹಾಸ್ಯ, ಅನುಕಂಪ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಶಿಷ್ಯರ ಹೃದಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿತು. ನಂದಲಾಲರು ರಚಿಸಿದ ’ದಮಯಂತಿಯ ಸ್ವಯಂವರ’ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ ಅಬನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಸ್ವಯಂವರ ಮಂಟಪದ ಗಂಧದ ಸುವಾಸನೆ ತೇಲಿ ಬರುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಇನ್ನೊಂದು ಕೃತಿ ’ಅಗ್ನಿ’ ಯನ್ನು ನೋಡಿ ಜಪಾನಿ ಕಲಾವಿದ ಓಕಾಕುರ ಅದರಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿಯ ಶಾಖದ ವಿನಃ ಎಲ್ಲ ಇದೆ ಎಂದರು.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಅವಿರತವಾಗಿ ಚಿತ್ರರಚನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು. ಒಮ್ಮೆ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರೊಡನೆ ಅವರ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕಳೆದರು. ಚಳಿಗೆ ಪದ್ಮಾನದಿ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿನ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದಷ್ಟೂ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ತೃಪ್ತಿ ಇಲ್ಲ. ಕಡೆಗೆ ಅವರ ಬಳಿ ಇದ್ದ ಕಾಗದವೆಲ್ಲ ಮುಗಿದು ಹೋಯಿತು. ಸೋದರಿ ನಿವೇದಿತಾ ಅವರ ಆನುಗ್ರಹದಿಂದ ಅಜಂತಾದ ಫ್ರೆಸ್ಕೋಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮಾಡಿದರು. ಅವರೊಡನೆ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಹೋದವರು ವೆಂಕಟಪ್ಪ, ಹಾಲ್ದಾರ್, ಸಮರೇಂದ್ರ ಗುಪ್ತ. ಆಮೇಲೆ ಗ್ವಾಲಿಯರ್ನಲ್ಲಿ ಬಾಗ್ ಗುಹೆಗಳ ಫ್ರೆಸ್ಕೋಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಸಮೀಪವಾಗಿದ್ದ ಸಾರನಾರ್ಥ ಫ್ರೆಸ್ಕೋಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಅವರು ಬೌದ್ಧರಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ ದೊರೆಯದೆ ಅವರಿಗೆ ತುಂಬ ದುಃಖವಾಯಿತು. ಜಗದೀಶಚಂದ್ರ ಬೋಸರು ಬಸು ವಿಜ್ಞಾನ ಮಂದಿರ ಹಾಗೂ ಚೀನಾ ಭವನಗಳಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಫ್ರೆಸ್ಕೋ ಮಾದರಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಫ್ರೆಸ್ಕೋ ಚಿತ್ರಗಳ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರೋಡ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಹಾರಾಜರು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಕರೆಸಿಕೊಂಡರು. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದುಕೊಟ್ಟರು ’ಛಯನಿಕಾ’, ‘ಕ್ರೆಸೆಂಟ್’, ’ಗೀತಾಂಜಲಿ’, ‘ಫ್ರೂಟ್ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್’ – ಇವು ಅಂಥ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು. ದೀಕ್ಷೆ ಎಂಬ ಚಿತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಒಂದು ಕವನವನ್ನು ಬರೆದರು. ನಂದಲಾಲರು ರವೀಂದ್ರರ ನಾಟಕಗಳಿಗೆ ರಂಗ ಸಜ್ಜಿಕೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರೊಡನೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಮಲಯ, ಬರ್ಮಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 1924ರಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿ ಬಂದರು. ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ತರುವಾಯ ಸಿಂಹಳಕ್ಕೆ (ಈಗಿನ ಶ್ರೀಲಂಕಾ) ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರೊಡನೆ ಭೇಟಿ ಇತ್ತರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ವಿದ್ವತ್ತು ಅಪಾರವಾದುದು. ಅವರ ಸಂಗವೇ ಒಂದು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಎಂದು ಅವರ ಗೆಳೆಯರೊಬ್ಬರು ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದರು. ಅವರ ವೀಕ್ಷಣೆ ತುಂಬ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿತ್ತು. ಚೀನಾ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ, ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಿಗೂ ಹಾಗೂ ಚೀನೀಯ ಸಂಗೀತ, ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಿಗೂ ಇರುವ ಸಾಮನ್ಯ, ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ನೋಡಿ, ಅಂಥದೇ ಬೆಟ್ಟ ಬಿಹಾರ್ನಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಗಾಂಧೀಜಿಗೂ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೂ ಗಾಢವಾದ ಸ್ನೇಹವಿತ್ತು. ಸೇವಾಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಆಶ್ರಮದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರುಒಂದು ಚಿತ್ರ ಈಗಲೂ ಉಂಟು. ಬಿಂಬಸಾರನ ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಕುರಿಯನ್ನು ಬುದ್ಧ ಎತ್ತಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಆ ಚಿತ್ರ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

’ನನಗೆ ಸಂತ ತುಕಾರಾಮರ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು ಕೊಡಿ’ ಎಂದು ಕೇಳಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಂದ ಆಚಿತ್ರವನ್ನುಬರೆಯಿಸಿಕೊಂಡರು.ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಂದಲಾಲರು ಬರೆದರು. ಚಾರಿತ್ರಿಕ ದಂಡಿ ಯಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆದರು. ಶಾಂತಿನಿಕೇತನಕ್ಕೆ ಗಾಂಧೀಜಿ ಭೇಟಿ ಇತ್ತ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ಶಿಲುಬೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಕ್ರೈಸ್ತ, ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾ ರಚಿಸಿದರು. ಒಮ್ಮೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರೊಡನೆ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ತೀಕಲ್ ಸಮುದ್ರ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ವಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹೋದರು. ಆಗ ಒಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಘಟನೆ ನಡೆಯಿತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದ್ದ ಬೂಟ್ಸು ಎಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋಗುವುವೋ ಎಂದು ಗಾಂಧೀಜಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಾ ನಿಂತಿದ್ದರಂತೆ. ಅದರಿಂದ ನಾಚಿಕೆಯಾಗಿ, ಇನ್ನು ಮೇಲೆ ಬೂಟ್ಸ್ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದರು. ಇನ್ನೊಂದು ಘಟನೆ. ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಬಳಿ ಬಣ್ಣಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಹತ್ತಿರ ಎಲ್ಲೂ ಸಿಕ್ಕುವ ಹಾಗೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಗಾಂಧೀಜಿ ಹೇಳಿದರು ’ಇಲ್ಲಿಯ ಮಣ್ಣನ್ನೇ ಉಪಯೋಗಿಸಿ’ ಎಂದು. ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ ಮಣ್ಣನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಅಂಚೆಕಾರ್ಡುಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ಮಾಡಲು ಗಾಂಧೀಜಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಫೈಜ್ ಪುರ, ಲಕ್ನೋ, ಹರಿಪುರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನಗಳಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಮಂಟಪವನ್ನು ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿದರು. ಹರಿಪುರದಲ್ಲಿ ಜನಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ 83 ದೊಡ್ಡ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧತೆಯಾಗಿ ಸುತ್ತಲ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಜನಜೀವನದ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಕಂಡು ಬಂದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಚಿತ್ರಕಲೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸದೇ ಇದ್ದ ವಿಷಯಗಳಾಗಲೀ, ಸಾಧನಗಳಾಗಲೀ ಇಲ್ಲ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾವ್ಯಗಳು, ಪುರಾಣಗಳು, ಬುದ್ಧ ಕ್ರಿಸ್ತ, ಗಾಂಧಿ ಮೊದಲಾದ ಸಂತರು, ಪ್ರಕೃತಿ ಜೀವನ, ಹೀಗೆ ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರ ಬರೆದರು. ನಾನಾ ಬಗೆಯ ವರ್ಣ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದರು. ಬ್ರಷ್ ಉಪಯೋಗಿಸುವಂತೆ ಬಟ್ಟೆ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಸಹ ಉಪಯೋಗಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರಗಳ ಗಾತ್ರದಲ್ಲೂ ವೈವಿಧ್ಯ ತೋರಿದರು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ದೊರೆಯಬಹುದಾದ ಗೌರವಗಳೆಲ್ಲ ದೊರೆತವು. ಅಲಹಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಟ್ಟ ಚಿತ್ರಕಲಾ ವಸ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಬೆಳ್ಳಿ ಪದಕವೂ, ತರುವಾಯ ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾರದ ಪದಕವೂ ದೊರೆಯಿತು.

ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ’ಫೆಲೊಷಿಪ್’ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. ಅನೇಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟೋರೇಟ್ ಪದವಿ ನೀಡಿದವು. ವಿಶ್ವಭಾರತಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಅವರನ್ನು ’ದೇಶಿಕೋತ್ತಮ’ ಎಂಬ ಬಿರುದು ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿತು. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಪದ್ಮ ಗೌರವ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಕಲಾತ್ಮಕ ರೂಪಗಳನ್ನು ಕೊಡಲು ಕೇಳಿದರು. 1956ರಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಗೌರವ ಸಂದಿತು. ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಶಿಲ್ಪಚರ್ಚಾ ಎಂಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಬೋಸರು ರಚಿಸಿದರು. ಕಲ್ಕತ್ತೆಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ಸಿಲ್ವರ್ ಜೂಬಿಲಿ ಪದಕ ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿತು. ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ ಜನ್ಮ ಶತಾಬ್ದಿಯ ಸ್ಮಾರಕ ಪದಕವನ್ನು ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಬೆಂಗಾಲ್ 1965ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರನ್ನು ಗೌರವಿಸಿತು. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಕಡೆಯ ತನಕ ತಮ್ಮ ಸರಳತೆಯನ್ನು ನಯವಿನಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ವಿಶ್ವಭಾರತಿಯ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಭೆಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದುದು ಕಡೆಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ.

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಪ್ರಪಂಚದ ಕಾಮಧೇನು. ಕೇಳಿದವರಿಗೆ ಕೇಳಿದ್ದನ್ನು ಬರೆದು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಕೀರ್ತಿಯಂತೆ ಅವರ ಕೃತಿಗಳೂ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಹರಡಿವೆ. ಕಳೆದು ಹೋದವೂ ಉಂಟು. ಒಮ್ಮೆ ಬಂಗಾಳಿ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರ ಕೃತಿಗಳು ಲಂಡನ್ನಿಗೆ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಟಾಗ, ಅದು ಮುಳುಗಿ ಆ ಕೃತಿಗಳೆಲ್ಲ ಸಮುದ್ರದ ಪಾಲಾದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರ ಕೆಲವು ಮೆಚ್ಚಿನ ಕೃತಿಗಳಿದ್ದವು. ಈ ನಷ್ಟ ಅವರಿಗೆ ಮರೆಯಲಾಗದ ನೋವೆನಿಸಿತು. ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿ ’ಸತಿ’ ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಾಗಿ ಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿತು. ಪ್ರಾತಃಕಾಲವೆಂದರೆ ನಂದಾಲಾಲ್ ಬೋಸರಿಗೆ ತುಂಬ ಪ್ರೀತಿ. ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಿತವಚನ. ’ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಕೃತಿ ರಚನೆಗೆ ಪ್ರಾತಃಕಾಲಕ್ಕಿಂತ ಒಳ್ಳೆಯ ಮುಹೂರ್ತವಿಲ್ಲ”. ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮೂರು ಗಂಟೆಗೆ ಏಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಗೀತೆ ಮೊದಲಾದ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಮೇಲೆ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚೀಲ ಹಿಡಿದು ಬೆಳಗಿನ ವಿಹಾರಕ್ಕೆ ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದರು. ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಅವರ ಕಣ್ಣುಗಳು ಅರಸುತ್ತಿದ್ದವು. ’ಆಹಾ, ಈ ಕಲ್ಲು ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ. ಈ ಮಣಿ ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ!’ ಅವು ಚೀಲವನ್ನು ಸೇರುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಂದವೆನಿಸಿದ ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ಹುಡುಗನಂತೆ ಆರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಚೀಲಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯ ಚೀಲ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಜಿನ ಚೂರೋ, ಮೊಳೆಯೋ ಬಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಕಾಲಿಗೆ ಚುಚ್ಚುವುದೋ ಎಂದು ದೂರ ಎಸೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಂಥ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಂತಃಕರಣ ಯಾರ ಹೃದಯವನ್ನು ತಾನೇ ತಾಗದು?

ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ತಮ್ಮ 83ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ 1966ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 16ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. ಸಂಗೀತ ಮುಗಿದ ಮೇಲೂ ಅದರ ಮಾಧುರ್ಯ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವಂತೆ, ನಂದಲಾಲ್ ಬೋಸರು ಚರಿತ್ರೆಗೆ ಸೇರಿದರೂ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಪರಿಮಳ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅವರ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಅಪಾರ ಕಲಾರಾಶಿಯಿಂದ ಅವರು ಅಮರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರ: ರಾಷ್ಟ್ರೋತ್ಥಾನದವರ ಕೃತಿ

--Tiru Sridhara

Apr 05, 2021 at 9:48 am

" ಆರ್.ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್" On the birth anniversary of great caricaturist R.K. Lakshman Sir

ಆರ್.ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್, On the birth anniversary of great caricaturist R.K. Lakshman Sir ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಕಲೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮರ್ಥ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನಾಗಿಸಿದವರು ಡಾ. ಆರ್.ಕೆ.ಲಕ್ಷ್ಮಣ್. ರಾಸಿಪುರಂಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿಲಕ್ಷ್ಮಣಅಯ್ಯರ್1924ರಅಕ್ಟೋಬರ್24ರಂದುಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯರ್ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸೇಲಂನಿಂದ ಬಂದು ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಜಾ ಹೈಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಾದ ಆರ್. ಕೆ. ನಾರಾಯಣ್ ಇವರ ಅಣ್ಣಂದಿರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಾದ ಎ. ಎನ್. ಮೂರ್ತಿರಾಯರು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ 'ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯರ್' ಅವರ ಕೈಕೆಳಗೆ ಕೆಲಸಮಾಡಿದ್ದರೆಂದು ಸ್ವಯಂ ಮೂರ್ತಿರಾಯರೇ, ತಮ್ಮ ಲೇಖನವೊಂದರಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡದಿದ್ದರೂ ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರ ಆರ್. ಕೆ. ನಾರಾಯಣರು ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೊ. ಯು. ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಮಾತುಕತೆ ಇನ್ನೂ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಮಾತುಕತೆ ಪ್ರೊ. ಯು. ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಅವರ ಹಲವು ಮಹನೀಯರ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ‘ಹತ್ತು ಸಮಸ್ತರು’ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸಹಾ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ.

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದ ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣರಿಗೆ ಮೈಸೂರೆಂದರೆ ಬಹು ಅಕ್ಕರೆ. ಒಮ್ಮೆ ದೂರದರ್ಶನದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. “ಮೈಸೂರು ಸೃಜನಶೀಲತೆಗೆ ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದಂತಹ ಸ್ಥಳ. ಮೈಸೂರು ನನ್ನ ಸೃಜನಶೀಲ ಚಿಂತನೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪುಷ್ಟಿ ನೀಡಿದೆ”. ಒಮ್ಮೆ ಮಹಾಜನಾ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೇಷ್ಟರ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಬರೆಯತೊಡಗಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಬಂದು ಗಮನಿಸಿದ ಮೇಷ್ಟರು ನುಡಿದರಂತೆ, “ನೋಡು, ನೀನು ಚೆನ್ನಾಗೇ ಬರೆದಿದ್ದೀಯಾ, ಆದರೆ ಬೆನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಡೊಂಕಾಗಿರಬೇಕು, ಕನ್ನಡಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಮೂಗಿನ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕು, ಪೇಟ ಒಂದು ಚೂರು ಮೇಲಿರಬೇಕು. ಈಗ ಟೈಂ ಆಗ್ಹೋಯ್ತು. ಮುಂದಿನ ಕ್ಲಾಸ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸ್ ಮಾಡು!”. ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ಅಂಥ ಅಧ್ಯಾಪಕ ವೃಂದದ ಕುರಿತೂ ಅವರಿಗೆ ಬಹಳ ಅಭಿಮಾನ.

ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೇಷ್ಟರ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. “ಮನೆಯ ನೆಲ, ಗೋಡೆ, ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೇಲೆಲ್ಲ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಕಲಿತೆ” ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಿತ್ರಕಾರ ಡೇವಿಡ್ ಲೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವರು. ತಮ್ಮ ಆತ್ಮಕತೆ ‘ದಿ ಟನೆಲ್ ಆಫ್ ಟೈಮ್’ನಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರೇ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೋಣೆಯ ಕಿಟಕಿಯ ಹೊರಗೆ ಕಂಡ ಒಣಕಡ್ಡಿಗಳು, ತರಗೆಲೆಗಳು, ಹರಿದಾಡುವ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಹಾವುಹರಣೆಗಳು, ಸೌದೆ ಒಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕೆಲಸದವ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎದುರಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಗೆಗಳು ಇಂಥ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವನ್ನಾದರೂ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಾ ಇದ್ದರು. ಎಳವೆಯಲ್ಲಿ ‘ರಫ್, ಟಫ್ ಅಂಡ್ ಜಾಲಿ’ ಎಂಬ ಸ್ಥಳೀಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ತಂಡದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ತಮ್ಮ ಹೈಸ್ಕೂಲು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ನಂತರ ಮುಂಬೈನ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಜೆ. ಜೆ. ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಸೇರಲು ಕನಸಿದರಾದರೂ ಪ್ರವೇಶ ಸಿಗದೆ ನಿರಾಶರಾದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಬಿ. ಎ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಚಿತ್ರ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಆರ್. ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರೇ ಹೇಳುವಂತೆ “ಎಲ್ಲ ಐದು ಮಂದಿಯೂ ಸಂಗೀತ, ಬರವಣಿಗೆ, ನಗೋದು, ಪೈಟಿಂಗ್ ಎಲ್ಲಾದರಲ್ಲೂ ಈಕ್ವಲೀ ಗುಡ್. ಆದ್ರೆ ನಾವಿಬ್ರೇ ಅದನ್ನ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡೋರು”.

ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರ ಚಿತ್ರಗಳು ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡದ್ದು ಸ್ವರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಬ್ಲಿಟ್ಜ್ ಮಾಗಜೈನ್ಗಳಲ್ಲಿ. ತಮ್ಮ ಓದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲೇ ಅಣ್ಣ ಆರ್. ಕೆ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರು ‘ದಿ ಹಿಂದೂ’ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಥೆ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರಿಗೆ 50 ರೂಪಾಯಿ ಸಂಭಾವನೆ ಸಿಕ್ಕರೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣರಿಗೆ ಅವರ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ 3 ರೂಪಾಯಿ ಸಂಭಾವನೆ ಸಿಕ್ಕುತ್ತಿತ್ತಂತೆ. ಕನ್ನಡದ ಹಾಸ್ಯಪತ್ರಿಕೆ 'ಕೊರವಂಜಿ'ಗಾಗಿಯೂ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಕೊರವಂಜಿಯ ಡಾ. ರಾ. ಶಿವರಾಂ (ರಾಶಿ) ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದರು. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರಿಗೆ ಮೊದಲ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಉದ್ಯೋಗ ಫ್ರೀ ಪ್ರೆಸ್ ಜರ್ನಲಿನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರನಾಗಿ ದಕ್ಕಿತು. ಅನಂತರ ಅವರು ‘ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ’ಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು.

ಅದು ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿ ಆಗಿದ್ದು, ಕೇವಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾನೆಲ್ ಮಾತ್ರ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ ಕಾಲ. ಆಗೊಂದು ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ “ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಡಬಿಡದೆ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಫೋಟೋ ನೋಡುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ”. ಆ ಚಿತ್ರದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ‘ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್’ಗೆ ಮನೆಯೊಡತಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು. “ಏನ್ಮಾಡೋದು ಟಿ.ವಿ. ಕೆಟ್ಟುಹೋಗಿದೆ!”. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಚಂದ್ರಲೋಕಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಆಯ್ಕೆಯಾದವ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ‘ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್’. ಅದರಲ್ಲಿನ ಒಕ್ಕಣೆ ‘ಈತ ನೀರು, ಆಹಾರ, ಆಮ್ಲಜನಕದ ಸೇವನೆಯಿಲ್ಲದೆ, ಸೂರಿಲ್ಲದೆ ವಾರಗಟ್ಟಲೆ ಬದುಕಬಲ್ಲ ಭಾರತೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಈತನಿಗಿಂತ ಚಂದ್ರಲೋಕದಲ್ಲಿರಲು ಶಕ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತೊಂದಿಲ್ಲ!’. ಮತ್ತೊಂದರಲ್ಲಿ ಭೀಕರ ಹವಾಮಾನ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ದೇಶದ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟಾಗ “ಜನ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಸಾರ್ ನಾವು ಕೆಟ್ಟ ಹವಾಮಾನ, ಕೆಟ್ಟ ಪ್ರವಾಹಗಳಿಂದ ಪೀಡಿತರಾಗಿಲ್ಲ, ಕೆಟ್ಟ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪೀಡಿತರಾಗಿದ್ದೇವೆ” ಹೀಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಕಾರ್ಟೂನುಗಳು ಅದೆಷ್ಟೋ..

'ಲಕ್ಷ್ಮಣ್' ಅವರು 56 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ 'ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ' ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ'ಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ 'ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಚಿತ್ರಾಂಕಣ'ವನ್ನು ಓದಿ ಸವಿಯದವರಿಲ್ಲ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದು, ಕಾಫಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಾ ಅದನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸುವುದು ಬಹುತೇಕ ಭಾರತೀಯರ ದಿನಚರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ 'ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ' ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಕೊಳ್ಳದೆ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.

'ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್'ನ ಕಲ್ಪನೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸುಪ್ತವಾಗಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಮುಂದೆ ನಡೆಯುವ ಹಲವಾರು ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದೂ ಅವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮನೋ ಸ್ಥೈರ್ಯದಿಂದ ಎದುರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯನ ಪಾತ್ರವೇ ಆ ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್. 'ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್' ಆಕಾರವಾದರೋ 'ಕಚ್ಚೆಪಂಚೆ', 'ಚೌಕಳಿ ಅಂಗಿ', 'ಪೊದೆ ಹುಬ್ಬು', 'ಚಪ್ಪಟೆ ಮೂಗು', 'ಪೊರಕೆ ಮೀಸೆ', 'ಹಳೆ ಕನ್ನಡಕ', 'ಚಪ್ಪಲಿ', ಆಗಾಗ ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ 'ಛತ್ರಿ', ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಬಳಕೆ. ಇವು ಅವನ ವೇಷ ಭೂಷಣಗಳು. ಬೆರಗು ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅರಳಿಸಿ, ಅಂದಿನ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ದಿಟ್ಟಿಸಿ ನೋಡಿ, ಎಲ್ಲಾ ಅರ್ಥವಾದರೂ ತುಟಿ-ಪಿಟಿಕ್ಕೆನ್ನದೆ ಮುಖದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಿಂದಲೇ ಸಾವಿರಾರು ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಹೊಟ್ಟೆತುಂಬ ನಗಿಸಲು, ಅನುವುಮಾಡಿ ಕೊಟ್ಟ ಅವನ ರೀತಿ ಅನನ್ಯವಾದುದು.

ಎಂದೂ ಕೈಗಡಿಯಾರ ಕಟ್ಟದ, ಎಂದೂ ದಿನಚರಿ ಬರೆಯುವ ಅಭ್ಯಾಸವಿಲ್ಲದ, ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ನೋಡಿಯೇ ತಮ್ಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸದ, ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಒಬ್ಬ ಚಿತ್ರಕಾರ, ಮೇಧಾವಿ, ಚಿಂತಕ, ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥ ಲೇಖಕ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಒಂದೇ ಆಗಿ ಮೇಳೈಸಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. 'ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ ಪತ್ರಿಕೆ' ತನ್ನ 150 ವರ್ಷಗಳ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಿದ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಅಭಿಮಾನಿ ಹಾಗೂ ಆ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಡಾ. ಎಸ್. ಬಿ. ಮುಜುಮ್ ದಾರ್ ಅವರು 8 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಂಚಿನ 'ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್’ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ತಮ್ಮ ಕಾಲೇಜಿನ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು.

ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರ ಆರಾಧ್ಯದೈವರಾಗಿದ್ದ 'ಡೇವಿಡ್ ಲೋ' ಅವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ 1963ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣರನ್ನು ಆ ಜಾಗಕ್ಕೆ ತರಬೇಕೆಂದು ಬಹಳ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಬಂದವು. ಆದರೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅದಕ್ಕೆ ಮಣಿಯಲಿಲ್ಲ. ಭಾರತದಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿ ಅವುಗಳೊಡನೆ ಬೆಳೆಯುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಸಾಮರ್ಥ್ಯದಿಂದ ವಿಶ್ವದ ಒಬ್ಬ ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ವಿಜೃಂಭಿಸಿದರು.

ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಭಾವಿ ಬರಹಗಾರರೂ ಹೌದು. 'ದ ಟನಲ್ ಆಫ್ ಟೈಮ್', 'ಸರ್ವೆಂಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ', 'ದ ಮೆಸೆಂಜರ್', 'ಹೋಟೆಲ್ ರೆವ್ಯೇರಾ', 'ದ ಬೆಸ್ಟ್ ಆಫ್ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್, ಸೀರಿಸ್', '50 ಇಯರ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ ಥ್ರೂ ದಿ ಐಸ್ ಆಫ್ ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್’, 'ದ ಎಲಾಕ್ವೆಂಟ್ ಬ್ರಷ್' 'ಡಿಸ್ಟಾರ್ಟೆಡ್ ಮಿರರ್', 'ಬ್ರಷಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಇಯರ್ಸ್' ಮುಂತಾದವು ಅವರ ಹಲವು ಪ್ರಕಟಿತ ಕೃತಿಗಳು.

'ಲಕ್ಷ್ಮಣ್' ಅವರ ಕುಂಚದಿಂದ ಹೊರಮೂಡಿದ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪು, ಮತ್ತು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಚಿತ್ರಗಳು, ಮುಂಬೈನ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ 'ಜೆಹಾಂಗೀರ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಗ್ಯಾಲರಿ'ಯಲ್ಲಿ ಹಲವುಬಾರಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣರಿಗೆ 'ಕಾಗೆ' ಬಹಳ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚಿನ ಪಕ್ಷಿ! ಯಾವಾಗಲೂ ಅದು ಅವರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು.

ಆರ್.ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣರನ್ನು ಅರಸಿ ಬಂದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ನೂರಾರು. 'ಬಿ.ಡಿ.ಗೊಯೆಂಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’, ‘ದುರ್ಗಾರತನ್ ಸ್ವರ್ಣ ಪಾರಿತೋಷಕ’, 'ಪದ್ಮಭೂಷಣ', 'ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ', 'ರೇಮನ್ ಮ್ಯಾಗ್ಸೇಸೆ', ಕರ್ಣಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮರಾಠವಾಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್, 'ಸಿ.ಎನ್.ಎನ್, ಐ.ಬಿ.ಎನ್' ಜೀವಮಾನದ ಸಾಧನಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಮುಂತಾದ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಗೌರವಗಳು ಅವರಿಗೆ ಸಂದಿದ್ದವು.

ಈ ಮಹಾನ್ ಸಾಧಕ ಆರ್. ಕೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರು 2015ರ ಜನವರಿ 26ರಂದು ಈ ಲೋಕವನ್ನಗಲಿದರು. ಈ ಮಹಾನ್ ಚೇತನಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ನಮನ.

--Dattatreya N Bhat, Courtesy : (ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಸಂಪದ Kannada Sampada ದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬರುತ್ತಿರುವ ಬರಹಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ 'ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಲ್ಲಾಪ' ತಾಣವಾದ www.sallapa.com ನಲ್ಲಿ ಆಸ್ವಾದಿಸಲು ತಮ್ಮನ್ನು ಆದರದಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ನಮಸ್ಕಾರ)

Apr 05, 2021 at 9:48 am

" ಹಂಪಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸ | Hampi Information in Kannada "

ಹಂಪಿ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸ | Hampi Information in Kannada

ಹಂಪಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಹಂಪಿ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಹಂಪಿಯನ್ನು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಹಂಪಿಯ ಇತಿಹಾಸ:

ಹಂಪಿಯು 14 ರಿಂದ 16 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಹೆಸರು ಪಂಪಾ. ಕ್ರಿ.ಶ.1336 ರಲ್ಲಿ ಹರಿಹರ ಮತ್ತು ಬುಕ್ಕಾ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರರಿಂದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿತ್ತು. ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಇತರ ಹಿಂದೂ ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಅದರ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಹಂಪಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಭವ್ಯವಾದ ಅರಮನೆಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ರಚನೆಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1565 AD ಯಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ತಾಳೀಕೋಟೆಯ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ನಗರವನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕಟ್ಟಡಗಳು ನಾಶವಾದವು. ಹಂಪಿಯ ಕಟ್ಟಡ ಹಾಗೂ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಸುಮಾರು ಆರು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ದಾಳಿಕೋರರು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಹಂಪಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು:

ಹಂಪಿ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಅದ್ಭುತ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು:

1. ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ:

ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯವು ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಶಿವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

2. ವಿಠಲ ದೇವಾಲಯ:

ವಿಠಲ ದೇವಾಲಯವು ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 16 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸುಂದರವಾದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸಪ್ತ ಸ್ವರ ಹೊಮ್ಮಿಸುವ ಸಂಗೀತದ ಕಂಬಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

3.ಹಂಪಿ ಬಜಾರ್:

ಹಂಪಿ ಬಜಾರ್ ಒಂದು ಉದ್ದದ ರಸ್ತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನಭರಿತ ಗದ್ದಲದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿತ್ತು. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನಾಭರಣಗಳನ್ನು ಮಾರುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಈಗ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳು, ಬಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.

4. ಮಾತಂಗ ಬೆಟ್ಟ:

ಮಾತಂಗ ಬೆಟ್ಟವು ಹಂಪಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ಗೆ ಜನಪ್ರಿಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಬೆಟ್ಟವು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭೂದೃಶ್ಯದ ಅದ್ಭುತ ನೋಟಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

5. ಲೋಟಸ್ ಮಹಲ್:

ಲೋಟಸ್ ಮಹಲ್ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಅರಮನೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಣಿಯರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

6. ಹಂಪಿ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ:

ಹಂಪಿ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಿಯರು ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ

ಈ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲದೆ, ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಅರಮನೆಗಳು, ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಕಲ್ಲಿನ ರಥ, ಸಾಸಿವೇಕಾಳು ಗಣಪತಿ, ಉಗ್ರ ನರಸಿಂಹ, ಬಡವಿ ಲಿಂಗ, ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಹಲವಾರು ರಚನೆಗಳು ಇವೆ.

ಹಂಪಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ:

ಅಕ್ಟೋಬರ್ ನಿಂದ ಫೆಬ್ರವರಿ ಹಂಪಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನವು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಾಪಮಾನವು ದೃಶ್ಯವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಋತುವು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿರಬಹುದು ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು.

ಹಂಪಿ ತಲುಪುವುದು ಹೇಗೆ:

ಹಂಪಿಯು ರಸ್ತೆ, ರೈಲು ಮತ್ತು ವಿಮಾನದ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಜಿಂದಾಲ್ ವಿಜಯನಗರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಇದು ಹಂಪಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 60 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಹೊಸಪೇಟೆ ಜಂಕ್ಷನ್, ಇದು ಹಂಪಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 13 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಂಪಿಯು ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ನಗರಗಳಿಂದ ಬಸ್ಸುಗಳು ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ.

Conclusion:

ಹಂಪಿ ಒಂದು ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿದೆ. ಇತಿಹಾಸ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಯಾರಾದರೂ ಭೇಟಿ ನೀಡಲೇಬೇಕಾದ ಅದ್ಬುತ ತಾಣವಾಗಿದೆ.

ಹಂಪಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೋಗುವುದು, ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾರತದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಕಾರ್ ಇಲ್ಲದವರಿಗೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹಂಪಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ. ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹಂಪಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೋಗುವುದು. ಹೊಸಪೇಟೆ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವು ಹಂಪಿಯಿಂದ 12 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಹತ್ತಿರದ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ ನಿಲ್ದಾಣವು ನೆರೆಯ ರಾಜ್ಯ ಗೋವಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಬಿಜಾಪುರ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ, ಗೋವಾ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವು ಹೊಸಪೇಟೆ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು. ನೀವು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಿಂದ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಮೊದಲು ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ತಲುಪುವುದು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊಸಪೇಟೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದು ನಿಮ್ಮ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದೆ. ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹಂಪಿಗೆ ಹೇಗೆ ಹೋಗುವುದು. ನೀವು ಬಸ್ ಮೂಲಕ ಹಂಪಿಗೆ ಹೋಗಲು ಬಯಸಿದರೆ, ಹೊಸಪೇಟೆ ಟೌನ್ನಲ್ಲಿ ಬಸ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ನೀವು ಬೆಂಗಳೂರು, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಬಸ್ಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ನೀವು ಹೊಸಪೇಟೆಗೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಂದರೂ, ನೀವು ನಂತರ ಹೊಸಪೇಟೆಯಿಂದ ಹಂಪಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವು ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಹಂಪಿಗೆ ಬಸ್ ಅಥವಾ ರಿಕ್ಷಾವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪ್ರವಾಸವು ಸುಮಾರು 30 ನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬೇಕು ನಿಮ್ಮ ಹಂಪಿ ಪ್ರವಾಸ, ಹಂಪಿ ಪಟ್ಟಣ ಅಥವಾ ಹಿಪ್ಪಿ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ನೀವು 2 ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬಹುದು: ಹಂಪಿ ಪಟ್ಟಣ ಹಂಪಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ತಂಗುವುದು ಹಂಪಿ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲು ಅತ್ಯಂತ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವುದು ಎಂದರೆ ನೀವು ರೆಸ್ಟೊರೆಂಟ್ಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವಿರಿ, ಜೊತೆಗೆ ನೋಡಲು ಎಲ್ಲಾ ಮುಖ್ಯ ಸೈಟ್ಗಳು. ಬಜೆಟ್ ಹೋಟೆಲ್ಗಳಿಂದ (AC ಇಲ್ಲ) ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೌಕರ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಹೋಟೆಲ್ಗಳವರೆಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೋಟೆಲ್ಗಳಿವೆ. ಹಂಪಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬೇಕು: ತಿಲಕ್ ಹೋಮ್ ಸ್ಟೇಯಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದೆವು. ಈ ಹೋಟೆಲ್ ಪಟ್ಟಣದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬಿಸಿನೀರು, ಆರಾಮದಾಯಕವಾದ ಹಾಸಿಗೆಗಳು, ಉತ್ತಮ ವೈಫೈ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ತುಂಬಾ ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿದೆ. ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಮಾಲೀಕರು ಎಲ್ಲರೂ ನಂಬಲಾಗದಷ್ಟು ಸ್ನೇಹಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಅವರು ನಿಮಗೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

Courtesy : Google.

Apr 05, 2021 at 9:48 am

" ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದರು."

ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪ

ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದರು.

ಕೆ. ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಅವರದು ಕಲಾವಿದರ ವಂಶ.

ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನ ಬೆಳ್ಳಿಗಳ ವ್ಯಾಪಾರ ಈ ವಂಶದ್ದಾಗಿತ್ತು. ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು, ಪುತ್ಥಳಿಗಳನ್ನು ಕಡೆಯುವುದು, ನವುರಾಗಿ ಕುಸುರಿಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು, ಗೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೊಗಸಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ, ಮಂಡಲಗಳನ್ನೂ ಬಿಡಿಸುವುದು ಇವೆಲ್ಲ ಈ ಕುಟುಂಬದ ಹಿಂದಿನವರು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದದ್ದು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ತಾತ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನವರು, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳ ಮಹಾನ್ ಪೋಷಕರಾದ ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಾಗಿ, ಅವರ ಹತ್ತಿರವೇ ಓಡಿಯಾಡಿ, ಅವರ ಒತ್ತಾಸೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ತಂದೆಯವರು ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ ಕಾಲದಿಂದ ಅರಮನೆಯ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಲೆಗಾರರು.

ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು 1886ರ ಜೂನ್ 23ರಂದು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ತಂದೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪ. ತಾಯಿ ರಂಗಮ್ಮ.

ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮೊದಲಾಗುವ ವೇಳೆಗೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಇನ್ನೂ ಎಳೆಯ ಹುಡುಗ. ತಂದೆ ಬದುಕಿದ್ದಾಗ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅರಮನೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲ ಓಡಾಡಿ, ಅಲ್ಲಿನ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅರಿತುಕೊಂಡಿದ್ದ ಚುರುಕು ಬುದ್ಧಿಯ ಹುಡುಗ. ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ಕಲೆಗಾರನಾಗುವ ಎಲ್ಲ ಸೂಚನೆಗಳೂ ಈ ಹುಡುಗನಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದವು.

ಇದನ್ನು ಮಹಾರಾಜರೂ ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ತಂದೆಯಿಲ್ಲದ ಈ ಬುದ್ಧಿಶಾಲಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೊಣೆಯೆಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡರು. ಅವನನ್ನು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಂಡು, ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಅವನಿಂದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡರು. ಆಧುನಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಈತ ಕಲಿತರೆ ಒಳ್ಳೆಯದು ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಮದರಾಸಿನ ಕಲಾಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಯಲು ಎಲ್ಲ ಏರ್ಪಾಡುಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಿಸಿದರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಅಲ್ಲಿ ಕಲಿತು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಅವರ ವಯಸ್ಸು ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು.

ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಅವರಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಕಲಿಯುವ ಇಂಗಿತವಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಂತಸಪಟ್ಟ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ಕಲ್ಕತ್ತ ನಗರದಲ್ಲಿದ್ದು ಕಲಾಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಸೇರಿದ ಕಲ್ಕತ್ತ ಕಲಾಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದವರು ಮಹಾನ್ ಕಲಾವಿದ ಪೆರ್ಸಿ ಬ್ರೌನ್. ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದ ಮಹಾನ್ ಕಲಾತಪಸ್ವಿ ಅವನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾದರು.

ಅವನೀಂದ್ರನಾಥರು ಲೋಕಪ್ರಖ್ಯಾತರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರೂ ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಾಗಿದ್ದ ನಂದಲಾಲ ಬೋಸ್, ಅಸಿತ ಕುಮಾರ ಹಾಲದಾರ, ಸುರೇಂದ್ರನಾಥ ಗಂಗೂಲಿ, ಶೈಲೇಂದ್ರ ದೇವ, ಕ್ಷಿತೀಂದ್ರ ಮಜೂಮದಾರ ಮೊದಲಾದವರೆಲ್ಲ ಮುಂದೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರಾದರು.

ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಓದಿಗೆಂದು ಕಲ್ಕತ್ತ ಕಲಾಶಾಲೆಯನ್ನು ಸೇರಿದ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು, ಅಲ್ಲಿ ಏಳೂವರೆ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಳೆದರು. ಚಿತ್ರಕಲಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆಂದು ಹೋದ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಕಲೆಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಕಾರಗಳಾದ ರೇಖಾಚಿತ್ರ, ವರ್ಣಚಿತ್ರ, ಶಿಲ್ಪವಿನ್ಯಾಸ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ ಪರಿಣತಿ ಸಾಧಿಸಿದರು. ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಇದ್ದದ್ದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಹೋಟೆಲ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ. ಅವರಿಗೆ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಊಟ, ತಿಂಡಿಗಳ ಮೇಲೂ ಗಮನ ಹರಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಗುರುಗಳಾದ ಅವನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರು ಅವರನ್ನು ತುಂಬಾ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರೂ, ಕವಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರೂ ಅವರನ್ನು ‘ಅಪ್ಪ’ ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ, 1909ರಿಂದ 1913ರವರೆಗೆ ಹೆರಿಂಗ್ಹ್ಯಾಮ್ ಎಂಬಾಕೆ ಅಜಂತಾಗುಹೆಗಳ ಒಳಗಿರುವ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡು ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಠಾಕೂರರನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಅವನೀಂದ್ರ ನಾಥರು ಒಡನೆಯೇ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ತಯಾರಿಸಿದ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳು ಮೂಲದ ವಿವರವನ್ನೂ ವರ್ಣವಿನ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಿನ ರಸವನ್ನೂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಂತಿದ್ದುವು. ಲೇಡಿ ಹೆರಿಂಗ್ ಹ್ಯಾಂ ಈ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿಗೆ ಒಯ್ದು ಅದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಸನ್ನಾಹದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಇರಿಸಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡವು ಬೆಂಕಿಯ ಅನಾಹುತಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳೆಲ್ಲ ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯಾದವಂತೆ!

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಕಲ್ಲಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿನ ಅಧ್ಯಯನ ಮುಗಿಸಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಕಲಾಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದ ಪೆರ್ಸಿ ಬ್ರೌನ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕಾಗದವೊಂದನ್ನು ಬರೆದು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಲಂಡನ್ನಿನ ರಾಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ಗೆ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಸಾಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಟ್ಟು ಅವರನ್ನು ಲಂಡನ್ನಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಒಪ್ಪಿದರು. ಆದರೆ ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಮಹಾಯುದ್ಧ ಮೊದಲಾಗಿ, ದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಗೆ ಹೋಗುವುದು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಸಿದರು. ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದ ವ್ರತವನ್ನು ಹಿಡಿದು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿದರು.

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರಿಗೆ ವೀಣೆ ಶೇಷಣ್ಣನವರ ಸಂಪರ್ಕ ಬೆಳೆಯಿತು. ಶೆಷಣ್ಣನವರ ವೀಣೆಯ ಧ್ವನಿ ಕೇಳುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರಿಗೆ ವೀಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಆಸಕ್ತಿ ಬೇರೂರಿ, ಶೇಷಣ್ಣನವರಲ್ಲಿ ವೀಣೆ ಕಲಿಯಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದರು. ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಬಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವೀಣೆಯೂ ಇದ್ದಿತು; ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ಕೊಂಚ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವೀಣೆ ನುಡಿಸುವುದನ್ನು ಕಲಿತೂ ಇದ್ದರು. ಶೇಷಣ್ಣನವರ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದನಂತರ ವೀಣೆಯ ಹುಚ್ಚು ಬಲವಾಗಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯೇ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಿತು. ಹಗಲೂ ಇರುಳೂ ವೀಣೆಯ ಅಭ್ಯಾಸವೇ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿತು.

ಶೇಷಣ್ಣನವರೂ ವೆಂಕಟಪ್ಪನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯನ್ನೂ, ಸಾಧನೆಯ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನೂ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡರು. ಇವರಿಗಿದ್ದ ಅಪಾರ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ವೀಣಾವಾದನದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು.

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ವೀಣೆಯ ಸೊಬಗಿಗೆ ಮಾರು ಹೋಗಿ ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಪೂರಾ ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟರು; ತಿಂಗಳುಗಳು, ವರ್ಷಗಳು ಕುಂಚವನ್ನೇ ಹಿಡಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸದಾ ವೀಣೆಯ ಅಭ್ಯಾಸವೇ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಈ ಸುದ್ದಿ ಗುರುಗಳಾದ ಅವನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರಿಗೆ ಹೇಗೋ ಮುಟ್ಟಿತು.

ಅವನೀಂದ್ರನಾಥರು ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಿಂದ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರಿಗೆ ಕಾಗದವೊಂದನ್ನು ಬರೆದು, “ಏನು ವೆಂಕಟಪ್ಪ, ನೀನು ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀಯಂತೆ, ದಿಟವೇ? ಹಾಗೆ ಮಾಡಬಾರದು. ಇಷ್ಟು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿ ಕಲಿತದ್ದನ್ನು ಬಿಡಬೇಡ. ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಭವಿಷ್ಯವಿದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ವರ್ಣಚಿತ್ರವೊಂದನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು. ಈ ಚಿತ್ರದ ಹೆಸರು ‘ವೀಣೆಯ ಹುಚ್ಚು’ ವೀಣೆಯ ಆವೇಶದಿಂದ ಪರವಶರಾಗಿ ಅವನೀಂದ್ರನಾಥರಿಂದ ಕಲಿತ ಕಲೆಯನ್ನು ಮೂಲೆಗಿರಿಸಿದ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಈ ಚಿತ್ರ ಸೊಗಸಾಗಿ ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತೆ ಮೊದಲುಗೊಂಡಿತು.

ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಮತ್ತಿತರ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ವೀಣಾವಾದನ ಆತ್ಮಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಹೀಗೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಬದುಕು ಸಾಗಿತು. ಮಹಾರಾಜರು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರಿಗೆ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶವನ್ನೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನೂ ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ನಿಷ್ಠುರ ಗುಣ ಅರಮನೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮಹಾರಾಜರಿಗೆ ಅವರ ಕುರಿತು ಅಪಾರ ಅಭಿಮಾನ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಲೋಕವಿಖ್ಯಾತವಾದವು. ತಮ್ಮ ದಣಿಯಾದ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ ಭಾವಚಿತ್ರವೊಂದನ್ನು ದಂತಫಲಕದ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿಸಿದರು; ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ಅವನೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರ ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನೂ ದಂತ ಫಲಕದ ಮೇಲೆ ಬಿಡಿಸಿದರು. ವೀಣೆ ಶೇಷಣ್ಣನವರ ಫ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿ ಇನ್ನೊಂದು ಅದ್ಭುತ ಕೃತಿ. ಇಂಥದೇ ಇನ್ನೊಂದು ಶಿಲ್ಪ ಮಾಣಿ ನರಸಿಂಹನದು. ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಶಿಲ್ಪ ಕವಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರರದ್ದು. ಇವಲ್ಲದೆ ಹಲವಾರು ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಶಿಲ್ಪಫಲಕಗಳನ್ನೂ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದರು. ಬರೋಡ ಮಹಾರಾಜರ ದಂತ ಚಿತ್ರವೊಂದನ್ನೂ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅರಮನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವು ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸಿದರು.

ಈ ಸುಮಾರಿಗೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರಿಗೆ ತಾವು ಓದಿದ ಕಲಾ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಅದರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಲು ಆಹ್ವಾನ ಬಂತು. ಪೆರ್ಸಿ ಬ್ರೌನ್ ನಿವೃತ್ತರಾಗುವ ಮೊದಲು, ತನ್ನ ಜಾಗವನ್ನು ತುಂಬಲು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರೇ ತಕ್ಕವರೆಂದು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ನಿಷ್ಠುರ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರನ್ನು ಬೀಳ್ಕೊಡಲು ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಅನೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೂ ಸಿದ್ಧರಿದ್ದರು. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಬಗ್ಗೆ ಆಪ್ತ ಗೌರವವವಿದ್ದರೂ ಅದು ಯಾವ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದನೂ ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುವಂಥ ದೊಡ್ಡ ಹುದ್ದೆಯ ಅವಕಾಶವಾದ್ದರಿಂದ ಮಹಾರಾಜರೂ ಅಡ್ಡಿ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಅಂದಿನ ಯುಗದಲ್ಲಿಯೇ ತಿಂಗಳಿಗೆ ಸಾವಿರದ ಎಂಟುನೂರು ರೂಪಾಯಿಗಳ ಸಂಬಳ!

ಆದರೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಬಂಗಾಳ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಬರೆದು ಈ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿಬಿಟ್ಟರು. ಅವರ ಉತ್ತರದ ಒಕ್ಕಣೆ ಸ್ವಾರಸ್ಯವಾಗಿದೆ "ನೀವು ನನ್ನನ್ನು ಕಲಾವಿದನೆಂದು ಕರೆದು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ. ನಾನೇನು ಕಲಾವಿದನಲ್ಲ, ಕಲಾವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಅಷ್ಟೇ. ಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ನಾನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯೇ! ಕಲೆಯ ಆಳ ಅಗಲಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಕುತೂಹಲ ನನಗುಂಟು. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಕಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿಯೇ ಬಾಳನ್ನು ಕಳೆಯ ಬೇಕೆಂದಿದ್ದೇನೆ. ಕಲೆಯ ಸಾರವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಹಿರಿದಾದ ಗುರಿಯನ್ನು ನನ್ನ ಮುಂದೆ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ನೀವು ನನಗೆ ನೀಡಲಿರುವ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಾಲ್ ಗಿರಿಯ ಉದ್ಯೋಗ ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ನೆರವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಆಡಳಿತ, ಜವಾಬ್ದಾರಿ, ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ಇವೆಲ್ಲ ನನ್ನ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೆ ಸರಿಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಾನು ಸಾಧ್ಯವಾದ ಮಟ್ಟಿಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯವಾಗಿರಬೇಕೆನ್ನುವವನು. ಯಾರ ಕಟ್ಟುಪಾಡಿಗೂ ಸಿಗುವವನಲ್ಲ. ನನ್ನ ಪಾಡಿಗೆ ನನ್ನನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಿ!" ಹೀಗೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿರಾಕರಿಸಿ ಸ್ವತಂತ್ರರಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡರು.

ಮುಂದೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದರು. ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರು ಅವರಿಗೆ ಕೆಲವು ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೇಳಿದ್ದು ಅದರ ಆರ್ಥಿಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಕೃತಿಗಳು ಮುಗಿಯುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜರು ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಮುಂದೆ ಬಂದ ಅರಸರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು; ಅವರು ಪಟ್ಟ ಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ, ಮೊದಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಹಣದಲ್ಲಿ ತೀರ ಕೊಂಚಭಾಗವನ್ನು ಕೊಡುವೆವೆಂದರು. ಹಿಂದಿನ ಮಹಾರಾಜರ ಕೋರಿಕೆಯಂತೆ ತಾವು ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದುದಾಗಿಯೂ, ಆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಈಗ ಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೆ ಅವರ ನೆನಪಿಗೆ ಅಪಮಾನ ಮಾಡಿದಂತೆ ಎಂದೂ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ವಾದಿಸಿದರು. ಅರಮನೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಒಪ್ಪದಿದ್ದಾಗ, ಅರಮನೆಯ ಮೇಲೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹೂಡಿದರು.

ಆದರೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಅರಮನೆಯ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ರಾಜ್ಯದ್ದೇ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ, ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಮನಸ್ಸು ಕಹಿಯಾಯಿತು; ಇನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರಬಾರದೆಂದು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದು ಮಲ್ಲೇಶ್ವರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅರಮನೆ ತನಗೆ ಕೊಡಲು ಮುಂದೆ ಬಂದ ಹಣವನ್ನೂ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿಬಿಟ್ಟರು. ಮತ್ತೆ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ; ಅರಮನೆಯ ನಂಟನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಿಲ್ಲ!

ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದದ್ದು 1946ರ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸು. ಒಂದು ಸುಸಜ್ಜಿತವಾದ ಕಲಾಶಾಲೆಯನ್ನು ತೆರೆಯುವ ಉದ್ದೇಶ ದಿಂದ ಅವರು ಮಲ್ಲೇಶ್ವರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ, ಪ್ರಶಾಂತವಾದ ಒಂದೆಡೆ, ವಿಶಾಲವಾದ ಜಾಗವನ್ನು ಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿ ಕಲಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮನೆಯೊಂದನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡರು. ತಮ್ಮ ವಾಸಕ್ಕೆಂದೇ ಮನೆಯಾದರೂ, ತಮ್ಮೆಲ್ಲ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಬಯಸಿ ಬಂದವರು ನೋಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ‘ಪ್ರದರ್ಶನ ಶಾಲೆ’ಯನ್ನೂ ಅಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿದರು. ಮೇಲೆ ಎರಡು ಅಂತಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಶಾಲೆ, ಕಲಾ ಶಿಕ್ಷಣಶಾಲೆಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವ ಯೋಚನೆಯಿಂದ ಯೋಜನೆಯೊಂದನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಯೋಜನೆ ಬರಿಯ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು!

ಪ್ರೊ. ಎಸ್. ಕೆ. ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್ ಅವರು ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಬಳಿ ಕಲಿಯಲು ಆಸಕ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದಾಗ ಪೂರ್ಣ ಅದಕ್ಕೇ ಬದ್ಧರಾದರೆ ಮಾತ್ರಾ ಶಿಷ್ಯತ್ವ ನೀಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದರಂತೆ. ಬಹುಮಖಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ಹಾಗೆ ಶಿಷ್ಯತ್ವ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ತನ್ಮಯತೆಯಿಂದ ಆಗಾಗ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ.

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡತೊಡಗಿದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಸಕೃತಿ ಮಾಡುವ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲವಂತೆ. ಜನರಲ್ಲಿದ್ದ ಅನಾದರ, ಸರ್ಕಾರದ ಆಲಸ್ಯ, ಕಲಾವಿದರೆನಿಸಿಕೊಂಡವರ ಮಾತ್ಸರ್ಯ ಇವುಗಳಿಂದ ಬೇಸರಗೊಂಡರಂತೆ. ಮೊದಲೇ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿದ್ದ ಅವರ ಮನೋವೃತ್ತಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ನಿಷ್ಠುರವಾಯಿತೆಂದು ಹಲವರ ಅಂಬೋಣ. ಒಂಟಿಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದ ಅವರು ಈಗ ಇತರರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನೂ ದೂರವಿರಿಸಿದರು.

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ವಿಖ್ಯಾತರಾದ, ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿಯಾದ ಕಲಾವಿದನೊಬ್ಬನಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಬಹಳ ಮಂದಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅವರು ವಾಸಮಾಡಿದರು. ಕಡೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಕಾಡಿತು.. ಸರ್ಕಾರ ಅವರನ್ನು ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ಕೇಂದ್ರದ ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ಅವರನ್ನು ಮಹಾಪುರುಷರೆಂದು ಸನ್ಮಾನಿಸಿತು. ಅವರ ನಿಧನಾನಂತರ ಇವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಸಂಗ್ರಹ ಶಾಲೆ (ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ)ಯನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿತು.

ವೆಂಕಟಪ್ಪನವರನ್ನು ತಿಳಿದವರು ‘ಕಲಾತಪಸ್ಸಿ’ ಎಂದು ಕರೆದರು. ಅವರು 1965ರ ಮೇ 25ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

Courtesy :ಕನ್ನಡ ಸಂಪದ Kannada Sampada (FB)

Apr 05, 2021 at 9:48 am

The life unlived-- Painting by Sreeni Vannadil

ಶ್ರೀನಿ ವನ್ನಾಡಿಲ್ ಅವರ ಚಿತ್ರಕಲೆ

ಸ್ಥಳ: ಬೆಳಕು ಗ್ಯಾಲರಿ, ರಂಗೋಲಿ ಮೆಟ್ರೋ ಆರ್ಟ್ ಸೆಂಟರ್, ಎಂಜಿ ರಸ್ತೆ, ಬೆಂಗಳೂರು - 560 001

ದಿನಾಂಕ: 11, 12 ಮತ್ತು 13 ಫೆಬ್ರವರಿ 2023: 10:00 ರಿಂದ ಸಂಜೆ 6:00 ರವರೆಗೆ.

Painting by Sreeni Vannadil

Venue: Belaku Gallery, Rangoli Metro Art Center, MG Road, Bengaluru - 560 001

Date: 11, 12 & 13 February 2023: 10:00 am to 6:00 pm

Apr 05, 2021 at 9:48 am

ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ - ಎರಡೂ ಕೈಗಳಗಲ್ಲೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವ ಕಲಾವಿದರು...

ಮಾಮೂಲಾಗಿ ಬಲಗೈ ಅಥವಾ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಹಿರಿಯ ಚಿತ್ರ ಕಲಾವಿದರಾದ ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಎರಡೂ ಕೈಗಳಲ್ಲೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿಷಯ ಬಹುಶಃ ಅವರ ಕಲಾ ಬಳಗದ ವಿನಃ ಉಳಿದ ಕಲಾಸಕ್ತಕರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ.‌

ಹೀಗೆ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ರೇಖಾಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದ ಹಾಗೂ ಸಾಧಿಸಿದ ಕಾರ್ಯವೀಗ 25ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದೆ! ಹಾಗಾಗಿ ಈ ವರ್ಷ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಈ ಎಡಗೈಯ ಕಲಾ ಸಾಧನೆಯು ರಜತ ಮಹೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ! ಬಹುಶಃ ಈ ಕಲಾವಿದರೇ ಇದನ್ನು ಲೆಕ್ಕವಿರಿಸದೇ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಈ ಸಾಧನೆಯ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ದುರಂತ ಕತೆಯೂ ಅಡಗಿದೆ. 'ಮನಸ್ಸಿದ್ದರೆ ಮಾರ್ಗ' ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಈ ಕಲಾವಿದರ ಆ ರೋಚಕ ಕತೆಯು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಖ್ಯಾತ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದ ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ರೇಖೆಗಳ ಮಾಂತ್ರಿಕತೆಯು ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟ ಪಡುವವರಿಗೆಲ್ಲಾ ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಚಾರವೇ ಸರಿ. ಚಿತ್ರಾಸಕ್ತರಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಕತೆ, ಕಾದಂಬರಿ ಹಾಗೂ ಕವಿತೆಗಳ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಿಯರಿಗೂ ಇವರು ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಲೋಕದ ಬಹುಪಾಲು ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೆ ಮುಖಪುಟಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇವರಿಂದ ಮುಖಪುಟ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಸಿದರಷ್ಟೇ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಕೃತಿಗೆ ಮನ್ನಣೆ ಹಾಗೂ ಕೊಳ್ಳುವವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇತ್ತು. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಜಾಮತ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡಪ್ರಭಗಳಲ್ಲಿನ ಅವರ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿದವರಿಗೆ ಅವರ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳ ಅನುಭವ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.

ಕನ್ನಡದ ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಂದ ಮುಖಪುಟ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಗಾಗಿ ಹಾಗೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾದು ಕೂತ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ಇತ್ತು. ಸ್ನೇಹ ಸ್ಟುಡಿಯೋದ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಅಪಾರವಾದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ಹೆಸರು ಹಾಗೂ ಕೀರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಹು ಬೇಡಿಕೆಯೂ ಇದ್ದ ದಿನಗಳಲ್ಲೇ ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಅಪಘಾತವಾಗುತ್ತೆ! 1998ರ ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಜೋರು ಮಳೆಯು ಸುರಿಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನಿಲ್ಲುವ ಮಾತೇ ಇಲ್ಲಾ, ಕಾದು ಕಾದು ಬೇಸತ್ತ ಕಲಾವಿದ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ಕೂಟರ್ ಏರಿ ಕನ್ನಡಪ್ರಭ ಕಚೇರಿಯಿಂದ (ಆಗ ಕನ್ನಡಪ್ರಭದ ಕಚೇರಿಯು ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸಪ್ರೆಸ್ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿತ್ತು) ನಂದಿನಿ ಲೇಔಟ್ ಕಡೆಗೆ ಮಳೆಯಲ್ಲೇ ಹೊರಟರು. ಸ್ಯಾಂಕಿ ಟ್ಯಾಕ್ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರ ಸ್ಕೂಟರ್ ಸ್ಲಿಪ್ ಆಯ್ತು. ಗಾಡಿಯಿಂದ ಬಿದ್ದರು. ಮಳೆಯು ಒಂದೇ ಸಮ ಸುರಿಯುತ್ತಲ್ಲೇ ಇತ್ತು. ಹಾಗೆ ಎದ್ದು ಗಾಡಿ ಎತ್ತಲು ಹೋದರೆ ಬಲಗೈ ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡ್ತಿಲ್ಲಾ, ಬಲಗೈನ ಭುಜಕ್ಕೆ ಬಲವಾದ ಏಟು ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ದಿಕ್ಕು ತೋಚದೇ ಇದ್ದಾಗ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರದಲ್ಲಿದ್ದ ಗೆಳೆಯ ಅ ಲ ನರಸಿಂಹನ್ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಆಟೋ ಹಿಡಿದು ಹೋದರು. ಆತಂಕಗೊಂಡಿದ್ದ ಕುಮಾರ್ ಆವರಿಗೆ ಅ ಲ ನರಸಿಂಹನ್ ಹಾಗೂ ಅವರ ಬಾವಮೈದ ಧೈರ್ಯ ಹೇಳಿದರು. ನಂತರ ಅಪಘಾತವಾಗಿದ್ದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಕುಮಾರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅ ಲ ನರಸಿಂಹನ್ ಅವರ ಭಾವಮೈದ ಬಂದರು. ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಗೆ ನಂದಿನಿ ಲೇಔಟ್‍ಗೆ ಹೋಗಲು ಆಟೋ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ಅಪಘಾತದಿಂದ ಡ್ಯಾಮೇಜ್ ಆಗಿದ್ದ ಸ್ಕೂಟರ್ ಅನ್ನು ಅವರ ಮನೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದರು. ಅಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಆಗಿದ್ದು 12 ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ!

ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಬಲಗೈ ನೋವಲ್ಲಿಯೇ ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಕಳೆದರು. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಹೆಂಡತಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಚಿರಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದ ಡಾಕ್ಟರ್ ಅವರಲ್ಲಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಹೋದರು. ಬಲಗೈ ಜಾಯಿಂಟಲ್ಲಿ ಸೀಳಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿದರು. ಆಗ ಡಾಕ್ಟರ್ ಅವರಲ್ಲಿ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಆತಂಕದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಕೇಳಿದರು, `ನಾನು ಆರ್ಟಿಸ್ಟ್, ಈ ಬಲಗೈ ನನಗೆ ಮುಖ್ಯ, ಮುಂದೆ ಏನಾದರೂ ತೊಂದರೆ ಆಗಬಹುದಾ? ಎಂದು. ಅದಕ್ಕೆ ಡಾಕ್ಟರ್ ಅವರ ಉತ್ತರ ಕುಮಾರ್ ಅವರಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಆತಂಕವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಿತ್ತು. ಹಾಗೇ ಮುಂದುವರಿದು ಹೀಗೆಂದರು, `ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಸರಿಯೂ ಹೋಗಬಹುದು, ಇಲ್ಲವೇ ತೊಂದರೆಯೂ ಆಗಬಹುದು'! ಎಂದು.

ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಮನೆಗೆ ಬಂದರೂ ಡಾಕ್ಟರ್ ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಕುಮಾರ್ ಅವರನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಕಾಡತೊಡಗಿತ್ತು. ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವುದೇ ವೃತ್ತಿ-ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಎರಡೂ ಆಗಿತ್ತು. ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲೇ ಆಗದಿದ್ದರೆ ಮುಂದೇನು? ಅದೇ ಜೀವನ ಕೂಡ. ಈ ಬಲಗೈ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಸಹಕರಿಸದಿದ್ದರೆ ಬದುಕು ಹೇಗೆ? ಚಿತ್ರ ಬರೆಯದೇ ಇರುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಪ ಸ ಕುಮಾರ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅಸ್ಥಿತ್ವ ಏನು? ಇದೇ ಚಿಂತೆಯಲ್ಲಿ ತಡ ರಾತ್ರಿಯಾದರೂ ಅವರಿಗೆ ನಿದ್ದೆಯು ಹತ್ತಿರ ಸುಳಿಯಲೇ ಇಲ್ಲ.

ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಮಳೆ ಸುರಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮನದೊಳಗೆ ಚಿಂತೆಗಳು ಭೋರ್ಗರೆಯುತ್ತ ದೊಡ್ಡ ಅಲೆಗಳನ್ನೇ ಸೃಷ್ಠಿಸಿತ್ತು, ಚಿಂತೆಯು ಮಡುವಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿತ್ತು!

ಇಂತಹ ತಾಕಲಾಟದಲ್ಲಿದ್ದ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಹೆಂಡತಿಯಿಂದ ಪೆನ್ನು-ಪೇಪರ್ ಪಡೆದು ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಕೂತರು! ಈ ಕೈ ನೋವಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲಾದೀತೆ ಮಲಗಿ ನಿದ್ರೆ ಮಾಡಿ' ಎಂದರು ಹೆಂಡತಿ. ಆದರೆ ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಕುಂದುಂಟಾಗಬಾರದು ಎಂಬ ಸದುದ್ಧೇಶದಿಂದ ಎಡಗೈನಲ್ಲೇ ಪೆನ್ ಹಿಡಿದು ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಮೊದಲಿಟ್ಟರು! ಹೀಗೆ ಬಲಗೈ ಕಟ್ಟು ಬಿಚ್ಚುವವರೆಗೂ ಸತತವಾಗಿ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವುದನ್ನು ನಿರಂತರ ತಪಸ್ಸಂತೆ ಕೂತು ಅಭ್ಯಾಸಿಸಿದರು. ಹಾಗೇ ಬರೆಯುತ್ತಾ, ಬರೆಯುತ್ತಾ ಬಲಗೈನಲ್ಲಿ ಬರೆದಷ್ಟೇ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿ ಹೋಯ್ತು. ಆನಂತರ ಬಲಗೈ ಕೂಡ ಸರಿ ಹೋಯ್ತು. ಬಲಗೈ ಕೂಡ ಎಂದಿನಂತೆ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಸಹಕರಿಸಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ಈಗ ಬಲಗೈ ಹಾಗೂ ಎಡಗೈ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆ ಒಂದು ಅಪಘಾತವು ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಚಿತ್ರರಚನಾ ಬದುಕನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿತು. ಬಲಗೈಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗಿದ್ದೇ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯಲು ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಯ್ತು. ಅದನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದ್ದೂ ಆಯ್ತು. ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಗೆ ನೋವಲ್ಲೂ ನಲಿವು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು.

ಬಹುಶಃ ಹೀಗೆ ಎರಡೂ ಕೈಯಲ್ಲೂ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರು ಅಪರೂಪ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಹುಟ್ಟಿದಾರಭ್ಯ ಎಡಗೈನಲ್ಲೇ ಬರೆಯುವ ಕಲಾವಿದರು ಸಿಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಹುಟ್ಟಿದಾರಭ್ಯ ಬಲಗೈನಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವವರು ಮತ್ತೆ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸಿಸಿ ಯಶ ಕಂಡವರು ಅಪರೂಪ ಎನ್ನುಹುದು!

ಹೀಗೆ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ್ದ ಚಿತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕುಮಾರ್ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, `ಬಲಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಈ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳು ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದೇ ತರಹದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸ್ವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಇವು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ನನ್ನದೇ ಶೈಲಿಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಬಂದ ಕೃತಿಗಳಿವು! ನನ್ನ ಕಲಾ ಬಳಗದ ಸ್ನೇಹಿತರು ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಚಿತ್ರಗಳ ನೋಡುತ್ತಾ ಬಂದವರು ಈ ಭಿನ್ನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದರು. ಅಲ್ಲದೇ ನನಗೂ ಅವರ ಮಾತು ಸರಿ ಎನಿಸಿತು. ಈಗಲೂ ನಾನು ಎಡಗೈ ಹಾಗೂ ಬಲಗೈ ಎರಡರಲ್ಲೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ.

ಈವರೆಗೂ ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು 150ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದಿಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಅಭ್ಯಾಸಿಸಿರಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ರಚನೆಯು ನಿರಂತರ ನಡೆದಿದೆ. ಈ ಎಡಗೈನ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಪುಸ್ತಕ ತರುವ ಉದ್ಧೇಶವೂ ಇದೆ' ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಮಾಡಿದ್ದೀರಾ? ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದು ಹೀಗೆ.

'ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಮಾಡಿದ್ದೀನಿ. ಆದರೆ ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದೆಂದು ಕೂಡ ಆಲೋಚಿಸಿಲ್ಲ'.ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ, 'ಎಡಗೈನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೈ ಹಾಗೇ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ನಿಂತು ಬಿಡುತ್ತೆ. ಮುಂದೆ ಎತ್ತ ಸಾಗಬೇಕು, ಏನು ಬರೆಯಬೇಕು ಎಂದು ಕೈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡುತ್ತೆ! ಎಡದ ಗುಣವೇ ಬೇರೆ, ಬಲದ ಗುಣವೇ ಬೇರೆ! ಇವೆರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಚಿತ್ರ ಬರೆಯುವ ಗುಣಗಳೇ ಬೇರೆ ಬೇರೆ! ಹಾಗಾಗಿ ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದೇನೋ, ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ನೋಡೋಣಾ!' ಹೀಗೆ ನ್ಯೂನ್ಯತೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ನಿರಂತರ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದು ಈಗ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ!

ಕೃತಜ್ಞತೆ: ಸಂಕೇತದತ್ತ Gurudatta N S Sanketh

(ನಮ್ಮ 'ಕನ್ನಡ ಸಂಪದ'ದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬರುತ್ತಿರುವ ಬರಹಗಳ))

Apr 05, 2021 at 9:48 am

"ಸುಬ್ರಮಣಿಯನ್ ಗೋಪಾಲಸಾಮಿ " ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.

ಪವಿತ್ರ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಜ್ಞಾನೋದಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ, ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಆತ್ಮಗಳು, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜೀವಿಗಳು, ಪರಮ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯ ದೇವರಾದ ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆನಂದಿಸಲು ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದೇವೆ. ನಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯ ಸ್ವಭಾವವು ಸ್ವಾರ್ಥದಿಂದ ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಾಗ, ನಾವು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತೇವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪರಮಾತ್ಮ.

ಸುಬ್ರಮಣಿಯನ್ ಗೋಪಾಲಸಾಮಿ ಅವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸನ್ನಿವೇಶವು ಅವನನ್ನು ತನ್ನ ಜೀವನದ ಹೊಸ ಆಯಾಮವನ್ನು ನೋಡುವ ಮತ್ತು ಅನುಭವಿಸುವ ಹಂತಕ್ಕೆ ತಂದಿತು. ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ, ಅವರು ಏಕತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು, ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದರು, ಹೊಸ ದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಐಹಿಕ ಸಮತಲಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಲ್ಲದ ಜಾಗೃತಿಯೊಂದಿಗೆ.

ಸುಬ್ರಾಸ್ (ಅವರು ಕಲಾ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನವಾದ ಕೆಲವು ಪರಿಕಲ್ಪನಾ ಕಲ್ಪನೆಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ವಿಕಸನಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಹಲವಾರು ಕಲಾತ್ಮಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ಅವರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅಥವಾ ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ವಸ್ತು ಕಾಳಜಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಆದ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಅವರು ಮೂಲಭೂತ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವಿಧಾನವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅಂತಹ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ರಹಸ್ಯ ಮತ್ತು ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯಂತರವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಅದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾದವು ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಅಥವಾ ಗಣನೀಯ ವಾಸ್ತವತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಸುಬ್ರಾಸ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಗದದ ಕೊಲಾಜ್ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಕೆಲಸವು ನಾವು ವಾಸಿಸುವ ಕಾಲವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಮೀರಿದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅವರು ರಚಿಸುವ ಮಾನವ ರೂಪಗಳು ಕೊಲಾಜ್ ಮೂಲಕ ಹಿಂದೂ ದೇವರುಗಳೊಂದಿಗೆ ದೈವಿಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೂಪದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನಿರಂತರ ಅಭ್ಯಾಸದ ಮೂಲಕ, ಸಮಾಜವು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರುವ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಸುಬ್ರಾಸ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ವಿವಿಧ ದೈನಂದಿನ ಪೇಪರ್, ದೃಶ್ಯ ಚಿತ್ರಣ ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿಯೋಗ್ಯ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಓದುವ ಅವರ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಸರಣಿಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತಿದೆ. ತಾರ್ಕಿಕ ನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಆ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ನೇರ ಮತ್ತು ಹಠಾತ್ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರ ಕೃತಿಗಳು ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಅಂತಃಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಆದರೆ ಅವರ ವೀಕ್ಷಕರು ಫಲಿತಾಂಶದ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸೋಣ.

ಹೂವಿನ ಸೊಬಗು, ಮಗುವಿನ ಮುಗ್ಧತೆ, ಸೂರ್ಯನ ಕಾಂತಿ, ಭೂಮಿಯ ಔದಾರ್ಯ, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸಾಮರಸ್ಯ, ಆಕಾಶದ ಸೌಂದರ್ಯ, ಮನುಷ್ಯನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ವೈಶಾಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುಬ್ರಾಸ್ ಅವರ ದೃಶ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯು ಕಲಾತ್ಮಕ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. .

ಸುಬ್ರಾಸ್ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಯು ನಮಗೆ ನೀಡುವಂತೆ ಕೇಳುವ ದೈವಿಕ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ವೈಭವದಲ್ಲಿ, ಮಾನವ ಜೀವನದ ಸೌಂದರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ತ್ಯಾಗದ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ದೈವಿಕ ಸಂದೇಶದ ಗುಪ್ತ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಾವು ಅನುಭವಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಾವು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸೇವಿಸುತ್ತೇವೆ, ಈ ಉಡುಗೊರೆಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಾವು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.

ಸುಬ್ರಾಸ್ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ದೃಶ್ಯ ಭಾಷೆಯು ದೇವರ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ನೀವು ವಾಸಿಸುವ ಮತ್ತು ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಪ್ರಪಂಚದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಬ್ರಾಸ್ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಯು ಸ್ವತಃ ದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ತಿಳುವಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಚೌಕಟ್ಟು ದೇವಾಲಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಕನು ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಮತ್ತು ಅನುಭವಿಸಲು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ.

ಸುಬ್ರಾಸ್ ಅವರು ಆಳವಾದ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉದಾರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. 9 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2022 ರಿಂದ 23 ಜನವರಿ 2023 ರವರೆಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕಿಂಕಿನಿ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಅದ್ಭುತ ರೆಟ್ರೋಸ್ಪೆಕ್ಟಿವ್ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ನಾನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನನ್ನ ವಿಶೇಷತೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ.

--ವಸಂತ ರಾವ್

ಕಲಾವಿದ/ಕ್ಯುರೇಟರ್

ಕಾರ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್, ಸಿಡ್ನಿ

In the holy Bhagwad Gita, Krishna starts His message of love by enlightening Arjuna that we are all souls, spiritual beings, entitled to rejoice in eternal love with the supremely lovable and loving God, Krishna. When our loving nature is contaminated by selfishness, we start loving things more than persons, especially the Supreme

Subramanian Gopalsamy is one of the eminent artists based in Bengaluru. An emotional context in the past brought him to a point where he could see and experience a new dimension of his life. Through art, he developed a vision of oneness, became filled with love, with a new vision and awareness that was not ordinary to earthly plane.

Subras (as he is fondly known in the art circle) is an artist who travelled several artistic experiments to evolve and build a legacy of some conceptual idea that is both traditional and contemporary. His concepts or ideas involves some precedence over traditional aesthetic and material concerns. They highlight a distinct approach to the fundamental doctrine question, which tells us that such experimental concepts are intermediate between mystery and discovery that says universals exist only within the mind and have no external or substantial reality.

Subras usually works on paper collage. His work speaks to the time we live in. The human forms that he creates using unimaginable pictures of various objects from various magazines render a divine connection with Hindu Gods through the collage. Through his continuous practice in one form or another, Subras is successful in creating a narration that tends to peak during times when society is trying to figure itself out. Looks like the series is developed out of his ongoing habit of reading various daily paper, visual imagery and newsworthy articles. His efforts to create logical narratives thereby responding to the images in a very direct and impulsive way. His works are more about emotion and intuition but let’s his viewers create their own narratives from the resulting images.

Subras’s visual composition is full of artistic aesthetics that has the beauty of a flower, innocence of a child, radiance of the sun, generosity of the earth, harmony of the universe, beauty of the heavens, intelligence of man and the vastness of the universe.

Subras’s work of art reminds of the divine message asking us to give. We feel the hidden presence of this divine message in the splendour of nature, in the beauty of human life, and in acts of personal sacrifice. But we are so often consumed by our daily lives that we lose sight of the significance of these gifts.

Subras loves to work on Indian spiritual subjects and his visual language depicts that sacred and dynamic presence of God, and the relationship with the world in which you live and deal. Subras’s work of art is a vision and understanding in itself wherein the entire frame becomes a temple and the viewer sees countless opportunities to connect and feel the presence and being blessed.

Subras is generous personality with in-depth knowledge and skills. I, personally deem it as my privilege to write and present about this brilliant Retrospective show that is going on in Kynkyny Art Gallery, Bangalore from 9 December 2022 to 23 January 2023

--Vasanth Rao

Artist/Curator

Car Street Studios, Sydney

Apr 05, 2021 at 9:48 am

ಕಲಾ ತಪಸ್ವಿ ಗುರುವೆಂಬ ದೀಪದ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ನಾನು ಕಂಡುಕೊoಡೆ

ಗುರುವೆಂಬ ದೀಪದ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ನಾನು ಕಂಡುಕೊoಡೆ **ಕಲಾ ತಪಸ್ವಿ ** ತಂದೆ,ಪ್ರಭಪ್ಪ, ತಾಯಿ ಮುದುಕಮ್ಮನವರ ಪವಿತ್ರ ಉದರದಲ್ಲಿ 1905 ರ ಮೇ 25 ರಂದು ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ, ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ ದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಮಹಾನ್ ಪುತ್ರ, ಈ ದೇಶ ಕಂಡ ಧೀಮಂತ, ಅಪ್ರತಿಮ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದರು ಗೌರವಾನ್ವಿತರು ಆದ

Apr 05, 2021 at 9:48 am